In 2003 won Caroline Link een Oscar voor Nowhere in Africa, over een gezin dat Nazi-Duitsland ontvlucht. In When Hitler stole pink rabbit volgt ze nu opnieuw een Duitse familie die voor de nazi’s op de vlucht moet. Zo schetst ze een pakkend pleidooi voor nestwarmte en naastenliefde in tijden van oorlog. ‘We moeten tegen vluchtelingen zeggen: je bent veilig hier, welkom.’
Een Holocaustverhaal met een kind in de hoofdrol? Dan denk je niet aan idyllische landschappen of aan dartele kalverliefde. Wel aan bommen, concentratiekampen en aan familie en vrienden die op de trein worden gezet. Aan afscheid en trauma, of aan opgroeien op het ritme van artillerievuur. Gelukkig voor zij die nog aan het bekomen zijn van films als The boy in the striped pyjamas (2008) is When Hitler stole pink rabbit niet zo’n sentimentele en hartverscheurende film. Deze verfilming van Judith Kerrs autobiografische boek uit 1971 – waarin de Duits-Britse schrijfster vertelt over hoe zij met haar familie Berlijn ontvlucht, om via tussenstops in het idyllische Zwitserland en het donkere Parijs in Londen te belanden – verruilt de frontlinie voor familie en intimidatie voor intimiteit
‘Ik was elf toen ik haar boek voor het eerst las’, vertelt Caroline Link vanuit haar werkkamer in München. ‘Het was verplichte kost in de jaren 1970. Ik had als jonge meid echt geen zin om het te lezen. Holocaustverhalen zijn altijd zo gruwelijk. Maar achteraf was ik blij dat ik het gelezen had. Omdat het een optimistisch en avontuurlijk boek bleek over een 9-jarig meisje dat temidden die verschrikkelijke oorlogsperiode toch een mooie tijd beleefde dankzij haar broer, moeder en vader.’
Judith Kerr baseerde haar boek op haar eigen ervaringen. Ze wilde haar kinderen tonen dat de oorlog niet enkel was zoals in Hollywoodfilms.
Caroline Link: ‘Ik had het geluk om Kerr nog te kunnen spreken voordat ze in 2019 op 95-jarige leeftijd stierf. Mijn film heeft ze niet meer gezien, maar over haar boek hebben we het wel gehad. Dat had ze geschreven om de oorlog aan kinderen uit te leggen. Zonder hen schrik aan te willen jagen, maar ook zonder de gruwel te willen minimaliseren. Er was altijd angst in die periode dat ze met haar familie op de vlucht was, vertelde ze me. Maar de grootste klappen incasseerde haar ouders. Zij schermden haar en haar broer af waardoor ze een ietwat mooie jeugd konden hebben. Daar was ze hen erg dankbaar voor.’
Ook in je Oscarwinnende film Nowhere in Africa kijk je naar WOII door de ogen van een Duitse familie op de vlucht. Ook daarin is plaats voor mooie momenten. Wat trekt je aan in dat positieve perspectief?
Link: ‘Mooie momenten beleven in een gruwelijk tijdsgewricht klinkt paradoxaal. Maar omdat Kerrs vader door de oorlog niet langer constant werkte en de familie onderweg dicht op elkaar leefden, groeiden ze naar elkaar toe. Dat verhaal trok me aan. Ook omdat het vandaag bijzonder relevant en inspirerend is.’
‘Mijn film is een uitnodiging om vluchtelingen vriendelijk te ontvangen. Ik denk dat kinderen daarin het goede voorbeeld geven.'
Waarom is het verhaal vandaag relevant?
Link: ‘Duitsland heeft altijd veel vluchtelingen gehad. Vroeger uit het Midden-Oosten en Syrië, nu uit Oekraïne. Maar sinds ik de film in 2019 finaliseerde, werd hij enkel maar urgenter. Omdat deze film toont hoe het is om in de schoenen van een vluchteling te staan. Je identificeert je bijvoorbeeld heel makkelijk met de 9-jarige Anna, die op een ochtend wakker wordt en samen met haar ouders moet vluchten en alles achterlaten. Als je dat ziet, dan begrijp je hoe dapper en positief Anna en haar gezin zijn. De film toont ook hoe belangrijk het voor vluchtelingen is om mensen tegen te komen die hun hand uitsteken. Die zeggen: je bent veilig hier, welkom. Ik zie mijn film als een uitnodiging om vluchtelingen vriendelijk te ontvangen. Ik denk dat kinderen daarin het goede voorbeeld geven. Zij kijken positiever en opener naar de wereld.’
Is dat de reden waarom de meeste van je films over kinderen en jongeren gaan?
Link: ‘Ik wil niet per se kinderfilms maken, hoor. Maar ik hou er wel van om volwassen verhalen te vertellen met kinderen. Zij zijn een handig middel om complexe sociale situaties uit te leggen. Volwassenen zien de wereld immers scherper door de ogen van een kind. Mijn vorige film, Der Junge muss an die frische Luft, is bijvoorbeeld geen kinderfilm maar een portret over de jonge jaren van een populaire Duitse komiek dat de tijdsgeest schetst van vlak na de oorlog. Door zijn ogen zie je hoe het toen was. Met kinderen kan je verhalen vertellen – zowel emotionele als politieke – die volwassenen sneller aanvaarden. Volwassenen willen kinderen immers begrijpen, iets wat tussen volwassenen onderling niet altijd het geval is.’
‘Met kinderen kan je verhalen vertellen die volwassenen aanvaarden. Volwassenen willen kinderen begrijpen, iets wat tussen volwassenen onderling niet altijd het geval is.’
Enkele jaren geleden vertelde filmmaker Christian Petzold dat Duitse cineasten gefixeerd zijn op het verleden. Pleit jij ook schuldig?
Link: ‘Dat weet ik niet. Wat wel het geval is: Duitse films die over ons verleden gaan – inclusief die van mij – worden internationaal makkelijker opgepikt. Vooral Amerikanen zijn tuk op hoe wij op onze jaren 1930 terugblikken. Ze krijgen maar niet genoeg van de Oorlog, de Stasi en Oost-Duitsland. (lacht) Maar er worden natuurlijk veel andere verhalen verteld. Onlangs zag ik voor een Duitse filmprijs zo’n zeventig Duitse films. Daarvan gingen er maar enkele over het verleden.’
Wat is het volgende verhaal dat jij gaat vertellen?
Link: ‘Onlangs deed ik een tv-reeks die opnieuw over kinderen gaat. Het gaat over vier kinderen tussen vier en vijftien die naar een therapeut gaan. Hetgeen je ziet, is de sessies waarin ze hun problemen uit de doeken doen. Het is geen documentaire, maar fictie. Dat was bijzonder intens.’
When Hitler stole pink rabbit is vanaf 4 mei 2022 in de Belgische bioscoop te zien. In Nederland verscheen de film op 21 april 2022.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.