In The whale gaat Darren Aronofsky op zoek naar een grammetje goedheid in een cynische wereld. Zonde dat de Amerikaan in zijn drama over de morbide obese Charlie die toenadering zoekt tot zijn vervreemde dochter zelf het sensationele, sentimentele en theatrale niet schuwt.
Er zit iets oprechts in verborgen in The whale, de nieuwste film van Darren Aronofsky. Alleen ligt het net als bij zijn hoofdrolspeler Brendan Fraser begraven onder een artificieel fatsuit. Fraser speelt Charlie, een binge-eter die vanwege zijn overgewicht zit opgesloten in zijn flat. Omdat de eenzaat niet lang meer te leven heeft, zoekt hij wanhopig toenadering tot de tienerdochter die hij in de steek liet. Gelukkig krijgt Charlie hulp van zuster Liz (Hong Chau).
Dat Aronofsky zijn film baseerde op een toneelstuk van Samuel D. Hunter wordt snel duidelijk. Niet enkel omdat heel de film zich enkel in Charlie’s appartement afspeelt, maar vooral omdat het iets onontkoombaars theatraal heeft wanneer personages zoals dochter Ellie (Sadie Sink) plots via een deur zijn leven binnenwandelen en iemand als Thomas (Ty Simpkins) hem als een bijbelverkoper op het laatste moment van zijn leven nog wil bekeren. Maar hoe theatraal ook: je weet dat je naar een klein menselijk drama kijkt.
Brennaisance
Het is een modus operandi van de Amerikaanse regisseur die hij ook in The wrestler toepaste: gegronde, empathische drama’s die afwijken van zijn gewoonlijk grauwe, maar sporadisch spectaculaire gebruik van het medium film zoals Requiem for a dream (2000). En ook in The wrestler ging het om de wederopstanding van een vergeten acteur. Toen ging het om Mickey Rooney, nu is het Brendan Fraser die de zachtaardige naïveté van de timide eenzaat Charlie ook naar de pers weet te brengen. De film leunt promotioneel gezien volledig op de Brennaisance. Jammer dus dat Frasers performance – hoewel bij vlagen ontroerend – verre van hemelbestormend is. De spotlight wordt dan eerder gestolen door Hong Chau, die al eerder schitterde in het matige Downsizing en het recente Showing up en hier tussen het sentimentele en sensationele iets wezenlijks en oprechts neerzet.
Een verdenking van enige sensationalisering niet uit de lucht gegrepen.
Maar zonder variaties in locatie en een camera die alleen ingezet lijkt te worden om overgewicht op een monsterachtige manier te accentueren is dat allemaal tevergeefs. Of het de intentie is van de auteur om sporadisch een spektakel te maken van het gewicht van Charlie kun je je afvragen, maar vanaf de situering van de eerste scène — we ontmoeten Charlie al masturberend — lijkt een verdenking van enige sensationalisering niet uit de lucht gegrepen.
Ook het script van Samuel D. Hunter, die het gelijknamige toneelstuk uit 2014 schreef, laat te wensen over. Het maakt niet uit waar het over gaat — religie, vaderschap, zelfvernietiging, liefde of literatuur — het gaat er altijd op de meest pijnlijk eendimensionale manier over. Spijtig, zeker omdat Aronofsky eigenlijk een regisseur is die gewaagde keuzes durft te maken en zo een uiteenlopende oeuvre wist op te bouwen van films die altijd op zijn minst interessant waren. Van die durf om radicale keuzes te maken, is niets te merken in The whale.
Moby Dick
Toch valt er iets van een boodschap te ontwaren. Charlie zoekt in de relatie met zijn dochter, de confrontatie met zijn verleden en zelfs de manier waarop hij zijn studenten lesgeeft — Charlie doceert Engels op afstand, waar hij de camera van zijn laptop uit laat staan — naar een vorm van radicale eerlijkheid. Hoe kwaadaardig zijn dochter en ex-vrouw ook worden: Charlie gelooft in de goedheid van de mens, op een kinderlijke, bijna savantachtige manier.
Die zoektocht naar goedheid en oprechtheid in een cynische wereld neemt doorheen de film de symbolische vorm aan van een essay dat zijn dochter op jonge leeftijd over Moby Dick schreef, iets wat de weg baant voor een oprecht moment: een aanklacht tegen een cynische tijd die barst van ironische afstandelijkheid, waarin niemand het achterste van hun tong laat zien. Zonde dat Aronofsky om dat te vertellen eerst honderd minuten lang ballondieren van je traanbuizen heeft proberen te vouwen.
The whale is vanaf 16 februari 2023 in Nederlandse bioscopen te zien. Vanaf 8 maart 2023 is de film in België te zien.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.
Comments