Hanna Bergholm broedt al sinds 2014 op Hatching, haar horrorfilm over moederschap, perfectiedrang en tienertrubbles. Maar noem het portret van een jonge Finse gymnaste die opgroeit in een schijnbaar warm nest geen frisse mix tussen Desperate housewives en Carrie. ‘Ik miste het vrouwelijk perspectief in horror.’
Het leven van Tinja (Siiri Solalinna) is perfect. De Finse tiener is een succesvolle jonge gymnaste, het gezin waarin ze opgroeit een liefdevol nest waar alles op rolletjes loopt. Haar moeder (Sophia Heikkilä) heeft zelfs een blog over hun familie, Lovely everyday life. Maar hun perfecte pastelkleurige leventje verandert abrupt als er een pekzwarte kraai naar binnen vliegt, haar moeder de ongelukkige vogel vrolijk de nek omwringt en deze emotieloos op de composthoop gooit. Als Tinja wat later een ei vindt, beslist ze het zelf uit te broeden. Slecht plan, zo blijkt uit Hanna Bergholms originele debuut.
‘In 2014 vertelde scenarist Ilja Rautsi me zijn prille idee voor een verhaal waarin een jongen een ei uitbroedt om tot zijn verbazing vast te stellen dat uiteindelijk zijn dubbelganger eruit komt’, vertelt de Finse filmmaakster van Hatching (2022) – wat ‘uitbroeden’ betekent. ‘Dat vond ik meteen fascinerend, al zei ik hem dat ik toch eerder een tienermeisje in de hoofdrol zag. Zij zijn minder vaak in zulke curieuze en complexe rollen te zien. Vanaf dat moment kreeg dat idee van “uitbroeden” stilaan verschillende invullingen. Enerzijds als metafoor om verborgen emoties te kunnen tonen en anderzijds om een moeder-dochterrelatie te onderzoeken.’
Huiveringwekkend moederschap
Met Céline Sciamma’s Petite fille (2021) en Maggie Gyllenhaals The lost daughter (2021) lag moederschap aan de basis van enkele van de beste films van vorig jaar. Maar Bergholms debuut benadert het thema helemaal anders dan deze elegante drama’s. Het bekijkt de moeder-dochterrelatie door de lens van horror, waardoor Hatching als een originele mix voelt tussen de burgerlijke schijnheiligheid van Desperate housewives en de bloederige transformaties die tienermeisjes doormaken, zoals in Brian De Palma’s klassieker Carrie (1976). Om die vergelijking moet de cineaste hartelijk lachen, om er meteen fijntjes aan toe te voegen dat ze om origineel te blijven zo’n referenties zoveel mogelijk probeert te mijden.
‘Er worden steeds meer films over moederschap en opgroeiende meisjes gemaakt, maar in horror blijft dat toch nog onontgonnen terrein.’
‘Er worden gelukkig wel steeds meer films over moederschap en opgroeiende meisjes gemaakt, maar in horror blijft dat toch nog wat onontgonnen terrein’, klinkt het. ‘Dat heeft te maken met het feit dat mannen nog altijd de meeste kansen krijgen. Zowel in de filmindustrie, als bij het horrorgenre. Ik miste het vrouwelijke perspectief in genrefilms. Eigenlijk is dat best vreemd. Jezelf niet kunnen zijn, is pure horror. Zeker als je een 12-jarig meisje bent dat zich als iemand anders moet voordoen om de liefde van haar moeder te winnen.’
Huiselijke horror
De reden dat Hatching zo’n benauwende kijkervaring is, komt trouwens niet enkel doordat de jonge heldin Tinja zo sterk vertolkt wordt door nieuwkomer Siiri Solalinna (die uit meer dan 1200 meisjes werd gekozen). Maar ook door de frisse uitwerking van het dubbelganger-cliché, waar een vogelachtig monster (gemaakt door de poppenmakers van Star Wars en Prometheus) gevoed wordt door de geheimen, vernederingen, faalangst en het braaksel van Tinja, om uiteindelijk tot een eeneiige tweeling uit te groeien die als evil twin dubbelt.
Maar de beste vondst van Hanna Bergholm en scenarist Ilja Rautsi is de pastelkleurige en kraaknette setting waarin deze huiselijke horror zich afspeelt. Het monsterlijke gedrocht dat uit het ei tevoorschijn komt, lijkt wel een bijproduct van de schone schijn waarin deze film baadt – al de frustraties die buiten het mooie plaatje samenklitten. ‘In het vroege stadium was er van sociale media nog helemaal geen sprake. Wel zat dat picture perfect gezinnetje er al in. Het is pas toen we de moeder een vlog gaven, Lovely everyday life, dat alles in elkaar klikte. Het gaf ons zelfs de look and feel van de film: die perfecte wereld die momfluencers creëren. Heel de film moest van die georkestreerde schijnwereld doordrongen zijn. Het moest tonen hoe griezelig zo’n perfecte pastelwereld kan zijn.’
‘Sommige van de mom blogs die ik volgde waren hilarisch, anderen waren ronduit weerzinwekkend.’
Terwijl Bergholm filmische referenties schuwt, dook ze voor Hatching wel onder in die soms onthutsende wereld van mom vlogs. ‘Sommige van de blogs die ik volgde waren hilarisch, anderen waren ronduit weerzinwekkend. Hoe manipulatief en controlerend moet je zijn om elke video er zo perfect uit te kunnen laten zien? Je kreeg soms het gevoel dat de kinderen slechts een accessoire waren binnen die geconstrueerde wereld. Dat geschifte wilde ik in mijn film vangen, die gecontroleerde omgeving waarin iemand een welbepaalde rol heeft te spelen.’
Poppenmeester
Dat idee van iemand die de touwtjes stevig in handen heeft en anderen meesterlijk bespeelt, werkte Bergholm al eens uit in haar kortfilm Puppet master (2018). Maar in Hatching vertaalt ze dat griezelige idee van de manipulatieve poppenspeler niet naar een man die een vrouw manipuleert, maar dus naar een moeder die haar dochter als perfecte figurant in haar vlogs gebruikt, én die tegen haar zin de onhaalbare dromen van haar moeder moet najagen. Zo moet Tinja uitblinken in gymnastiek net zoals zij vroeger uitblonk in kunstschaatsen. De fysieke en mentale druk die zij op haar dochter legt, is moordend.
‘Zij dwingt haar dochter echt om tot het uiterste te gaan. Gymnastiek was hiervoor geschikt, omdat deze sport zowel impact heeft op iemands lichaam als extreem competitief is.’ Sinds de jongste Olympische Spelen is die gigantische druk op atleten pas echt bespreekbaar, mede dankzij de Amerikaanse gymnaste Simone Biles, en dat is ook Bergholm niet ontgaan. ‘De scenarist was vroeger zelf een turner dus hij kent die wereld heel goed’, verklaart ze. ‘Maar we kozen er bewust voor om een lieve coach en lieve teamgenoten te gebruiken. Zij zijn het niet die druk leggen op Tinja. Zij amuseren zich eigenlijk allemaal tijdens het turnen. Enkel Tinja niet. Omdat het de moeder is die haar onmogelijke verwachtingen op haar projecteert waardoor ze zich slechter en ongelukkiger voelt.’
‘Hatching’ is sinds 7 april 2022 in de Nederlandse bioscoop te zien. Vanaf 29 april 2022 kan je deze film in België via VOD bekijken.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.