De ‘grootste fluit ter wereld’, die komt uit Gent. En het geluid dat het instrument voortbrengt, is de basis van de soundtrack van The whale, de nieuwe film van Darren Aronofsky ('Requiem for a dream', 'Black swan'). Allemaal het werk van sound artist Winne Clement.

Als je hem ziet wandelen aan de Gentse Watersportbaan, is hij vooral op zoek naar nieuwe grondstoffen. Winne Clement is onder meer instrumentbouwer, gespecialiseerd in blaasinstrumenten. Met lokaal hout maakt hij fluiten die over de hele wereld zijn gegeerd. En als sound artist creëert hij klanken waar grote componisten maar al te graag mee aan de slag gaan. Van Gent tot Hollywood.
Zijn YouTube-kanaal is bekend in de muziekwereld, de video The birth of a flute is net geen 800.000 keer bekeken. En dat maakt van Gentenaar Winne Clement een drukbezet man. Vanuit de hele wereld krijgt hij opdrachten om woodwinds-op-maat te bouwen, met intussen een wachttijd van drie jaar. Maar ook componisten willen graag met hem werken, omwille van zijn specifieke geluid.
Als sound artist creëert Winne Clement klanken waar grote componisten graag mee aan de slag gaan. Van Gent tot Hollywood.
'Ik zeg niet snel ja tegen zulke projecten', vertelt hij. 'De opdracht mag niet indruisen tegen wie ik ben. Componist Ben Salisbury vroeg me eens opnames te maken voor een Netflix-reeks. Mijn ego was gestreeld, dus heb ja gezegd. Tot ik ontdekte dat het om een heel duistere serie ging. Misschien klinkt dit nu wat zweverig, maar na een gigantische nachtmerrie heb ik besloten om het niet te doen. Het klopte niet.'
Kapel van de Zusters van Liefde
Bij The whale, de nieuwe film van Darren Aronofsky met Brendan Fraser in de hoofdrol, die op 8 maart 2023 in België in de zalen komt, op 16 februari 2023 in Nederland, was het anders. 'Componist Rob Simonsen had me een berichtje gestuurd via Instagram, nadat hij een video had gezien van een project in de Gentse opera voor MUS-E, een organisatie die kunstenaars laat co-creëren met kinderen. Daarvoor heb ik een gigantische fluit gemaakt uit oude regenpijpen. Rob wou dat geluid voor zijn soundtrack en daagde me uit om er nog verder in te gaan. Dat zag ik wel zitten.'
Misschien klinkt dit wat zweverig, maar na een gigantische nachtmerrie heb ik besloten om het niet te doen. Het klopte niet.'
Aanvankelijk blijft het langs beide kanten onduidelijk wat er precies nodig is. Op enkele dagen tijd bouwt Winne enkele prototypes van mogelijke instrumenten die hij mag opstellen in de kapel van de Zusters van Liefde. De grootste heeft een lengte van acht meter. Officieus is het de grootste bespeelbare fluit ter wereld. Volgens het Guinness-boek is het vreemd genoeg eentje van 3,63 meter.
'Initieel hadden ze me gevraagd om er een webcam te zetten, zodat de componist en producer konden volgen tijdens de opnames, maar dat zag ik niet zitten. Ik heb vertrouwen gevraagd en gekregen. Gelukkig was hij tevreden.' Wie de soundtrack van The whale beluistert, hoort al vanaf de eerste seconde een klankspel van Winne. 'Ze zitten overal in verweven en maken een groot deel uit van de atmosfeer van de klanken van de film.'
'Big fucking flutes'
Op 4 september 2022 ging The whale in première op het filmfestival van Venetië en Winne kreeg een uitnodiging om de avond bij te wonen. 'Surreëel om het geluid dat ik in mijn kot in elkaar heb geflanst in zo’n setting te horen. Achteraf heb ik mezelf aan Darren voorgesteld, die me natuurlijk niet herkende. Tot ik mijn naam zei. ‘I know you! You make those big fucking flutes!’ Vervolgens nam hij me nogal fors vast. En ik, volledig uit mijn lood geslagen, ben per ongeluk op zijn sjieke schoenen gaan staan. Hij heeft me nog uitgenodigd voor de after party, maar daar ben ik dan weer niet binnengeraakt. Tijdens zo’n festival merk je wel hoe die machine in elkaar zit. Dat is niet mijn wereld.'

Bovendien had hij voorspeld dat het nog ergens zou mislopen. 'In mijn contract was afgesproken dat mijn naam op de aftiteling moest staan. ‘Wedden dat ze ‘m fout gaan schrijven’, grapte ik nog tegen mijn vriendin. En effectief.' In de credits staat Winnie Clements. “Amerikanen hebben moeite met mijn naam. Allicht denken ze aan Winnie The Pooh. Mochten ze het niet aangepast hebben, dan is het zo.'
'In mijn contract was afgesproken dat mijn naam op de aftiteling moest staan. ‘Wedden dat ze ‘m fout gaan schrijven’, grapte ik nog tegen mijn vriendin. En effectief.'
Intussen is hij bezig met opnames voor een game. 'Ik heb net nee gezegd tegen Call of duty. Ik wil niet meewerken aan een spel met gratuit moorden. Maar dit is iets anders, iets creatiefs en meer positief. Binnenkort gaan we de soundtrack opnemen in de AIR Studios in Londen, samen met het London Symphony Orchestra. Ik ga daar dus als solist met al mijn gerief moeten presteren.'
Hoezo, instrumentenbouwer?
Winne komt uit een muzikale familie. Toch duurde het tot zijn twintigste eer hij zelf een instrument oppikt. 'Ik was slecht met scholen', zegt hij. 'Als kind wilde ik wel muziek kunnen spelen, maar het idee om dat te leren binnen de klasmuren stootte me af. Pas jaren later, toen ik een programma met veel etnische blaasinstrumenten hoorde op Klara, ben ik me erin gaan verdiepen. Zulke klanken die voortkwamen uit een holle buis met gaten, dat vond ik sympathiek. Bovendien is het handig. Het is een rudimentair ding dat je gewoon in een rugzak kan wegsteken.'
"Ik heb net nee gezegd tegen Call of duty, want ik wil niet meewerken aan een spel met gratuit moorden."
Alleen zijn zulke etnische instrumenten moeilijk te vinden, zeker als ze nog eens kwalitatief moeten klinken. 'Dan beland je al snel bij Wereldwinkel-rommel, met alle respect voor die winkel natuurlijk. Zelfs op reis in landen waar ze zulke instrumenten maken, omdat de traditie er vaak is uitgestorven. Dan maak ik het gewoon zelf, dacht ik. Iedereen verklaarde me gek, het was ook niet de bedoeling om hier mijn beroep van te maken. Maar ik ben graag creatief bezig, van kleins af hou ik al van houtbewerken. Dat was het begin.'
Winne werkt het liefst met inheems hout, waar hij met een oude lepelboor handmatig de kern uitdraait. “Op die manier krijg je natuurvormen die het instrument karakter geven. In de zomer zoek ik plekken waar bepaalde struiken of bomen groeien, in de winter ga ik oogsten en snoei ik.”
Een klank met karakter die raakt, dat zit in de kleinste details omwille van de foutjes op de juiste plaats. 'Een kromme boom is mooier dan een rechte boom', stelt hij. 'Ik heb al instrumenten gemaakt die ogenschijnlijk perfect zijn, maar er mankeert iets aan. Maak ik er dan een kleine aanpassing aan, een asymmetrie, dan krijgt het plots veel meer karakter zodat je enkel nog op dat instrument wil spelen. Een vibratie die raakt, daar zoek ik naar.'
De soundtrack van ‘The whale’ is digitaal te beluisteren via streamingdiensten. De film komt op 16 februari 2023 in de Nederlandse zalen, op 8 maart 2023 in België.
Meer over Winne Clement op fujaraflutes.com, YouTube of Instagram.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.