Voor Inexorable liet horrorregisseur Fabrice Du Welz zich inspireren door de Franse nouvelle vague-cineast Claude Chabrol. Zijn genrefilms, en La cérémonie in het bijzonder, vormden de aanleiding voor een film over schuld en boete.
Fabrice Du Welz is horror van eigen bodem. Met Inexorable gaat de Waalse regisseur op hetzelfde elan en toon verder van zijn Ardennen-trilogie: Calvaire, Alléluia en Adoration. Deze drie films balanceren op de grens tussen psychologische thriller en horror en zich steeds afspelen in de Ardennen.
Hoewel Inexorable daardoor een Belgische, vertrouwde look heeft, liggen haar intellectuele wortels elders. Du Welz liet zich immers sterk inspireren door de cinema van Claude Chabrol. Inexorable lijkt haast een bewerking van diens La cérémonie (1995). De Franse regisseur legde de lat hoog met zijn vindingrijke genrefilms, en Du Welz slaagt er uiteindelijk niet in die lat te bereiken.
Een kloppende schuldgevoel
In Inexorable verhuist schrijver Marcel (Benoît Poelvoorde) met zijn vrouw en dochtertje naar een afgelegen villa in het midden van een bos. Het huis is vervallen: de trap staat op instorten, lakens beschermen de oude meubels en de plan springt dagelijks. In die nieuwe omgeving probeert Marcel zijn onverbiddelijke writer’s block te overwinnen. Sinds het succes van zijn eerste roman Inexorable is hij er niet in geslaagd één woord neer te pennen.
Wanneer Gloria (Alba Gaïa Bellugi), een op het eerste gezicht bedeesde jonge vrouw, hun familieleven zorgvuldig infiltreert, neemt Marcels leven een andere wending. Gloria werkt als 'inwonende meid' en wint het vertrouwen van zijn vrouw en dochter in een handomdraai. Langzaam maar zeker ontdekt de schrijver dat hun ontmoeting geen speling van het lot is, maar de epiloog van een verjaard familiedrama.
De fascinatie van Fabrice Du Welz met schuld wijst op de invloed van nouvelle vague-regisseur Claude Chabrol.
Du Welz vertrekt voor Inexorable van een aantal klassieke kenmerken van het horrorgenre – een bouwvallig Huis Clos, een oude vete, een vreemdeling die uit het niets opduikt – en brengt ze samen tot een psychologisch verhaal. De personages zijn (sado)masochistisch. Ze voelen een onbenoembare morele schuld kloppen in hun borst en doen boete uit voorzorg.
Instinctief en hybride
Die fascinatie met schuld wijst op de invloed van nouvelle vague-regisseur Claude Chabrol. Steeds opnieuw herhaalt Du Welz dat hij zich voor Ineroxable liet inspireren door zijn werk. De Franse veelfilmer blonk uit in genrecinema. Hoewel zijn collega’s Jacque Rivette en Éric Rohmer streefden naar realisme, maakte hij detectivefilms, historische drama’s, psychologische thrillers en gangsterfilms.
In navolging van Chabrol wilde Du Welz een instinctieve en hybride film maken. 'Je gooit personages in uitzonderlijke omstandigheden en werpt hen morele dilemma’s voor de voeten', vertelt de regisseur aan De Standaard. Hoe de personages met dat morele dilemma omgaan en de schuldgevoelens die ze daarbij ervaren, vormen een steeds terugkerend thema in de cinema van Chabrol en Du Welz.
Een gerechtvaardigde moord
Inexorable lijkt bovendien een verscholen adaptatie van La cérémonie, een van Chabrols bekendste misdaadfilms. Net zoals Gloria, start Sophie als nieuwe meid in de villa van een rijke familie. Ze raakt bevriend met Jeanne, de postbediende van het dorp gespeeld door Isabelle Huppert, en herkent in haar een gelijke – en misschien wel een geliefde. Hun afgunst voor de rijke familie groeit en ontaardt in een bloederig slotakkoord.
Chabrol baseerde zich voor La cérémonie op de zaak Christine en Léa Papin: twee ‘live in maids’ die aan het begin van de jaren 1930 de vrouw en dochter van hun werkgever vermoordden. De zaak inspireerde verschillende filosofen en kunstenaars en ging de geschiedenis in als “de gerechtvaardigde moorden”. De zussen werden het symbool voor de klassenstrijd.
Getraumatiseerde paria
Een kleine zestig jaar later is het nog altijd gissen naar de motieven van de zussen. Die ambiguïteit blijft in Chabrols adaptatie intact: waarom Sophie en Jeanne uiteindelijk het lot in eigen handen nemen blijft onduidelijk. Du Welz vult die lacune wel in en ruilt de historische en sociale achtergrond van het verhaal voor een psychologische portrettering. Zorgvuldig onthult hij Gloria’s motieven en Marcels geheime verleden.
Du Welz ruilt de historische en sociale achtergrond van het verhaal voor een psychologische portrettering. Daardoor gaat de feministische lading van het origineel verloren.
Daardoor gaat de feministische lading van het origineel verloren. Gloria is een getraumatiseerde paria die wraakzuchtig dood en verderf zaait. Ze bevestigt het stereotype van de hysterische, irrationele vrouw. Hoewel Chabrol minder psychologische motivatie geeft voor Jeanne en Sophies daden, zijn ze sterke, vastberaden personages. Ze nemen het heft in eigen handen en verzetten zich. Ze zijn de Franse Thelma en Louise.
'Inexorable' speelt sinds 20 april 2022 in de Belgische bioscopen. Chabrols 'La cérémonie' is te bekijken via Mubi. In Nederland komt de film op 2 juni 2022 in de zalen.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.