De remake van The color purple brengt Alice Walkers boek uit 1982 naar een nieuw publiek. Maar wat als Blitz Bazawules film zich niet zou richten op ‘antiracistische’ bondgenoten en het echte verhaal niet zou verhullen met glitter, glamour en Zwarte pijn, vraagt schrijver-dramaturg Tundé Adefioye zich af. Zou zo’n film niet dieper ingaan op de realiteit van misbruik in Zwarte gemeenschappen?
The color purple is een baanbrekend boek van Alice Walker dat het geweld in intieme relaties binnen Zwarte gemeenschappen onder de aandacht bracht. Zozeer zelfs dat bij de release van het boek in 1982 enige controverse ontstond, met name onder een aantal Zwarte mannen in de VS die het werk als anti-zwart beschouwden. Het boek was niet alleen belangrijk vanwege de scherpe weergave van deze realiteit, maar ook vanwege het gebruik van zwarte Engelse taal – een praktijk die Walker samen met andere tijdgenoten bevestigde, geïnspireerd door het werk van voorgangers zoals Zora Neale Hurston.
Walkers verhaal volgt Celie, de hoofdpersoon, en haar ervaringen met het gewelddadige misbruik door haar man, Mister (ook bekend als Albert), die elk aspect van haar leven domineert, inclusief het verbreken van de banden met haar zus Nettie. Pas wanneer Shug, een blueszangeres, het problematische huishouden van Mister binnendringt, bloeit er een band tussen Shug en Celie op, waardoor Celie zichzelf begint te ontdekken en haar eigen agency begint te vinden. Het is deze kracht die Celie in staat stelt de verborgen brieven van Nettie te ontdekken, die vanuit Afrika zijn verzonden (Rhodesië/Zimbabwe in de oorspronkelijke versie, Ghana in de versie van 2023), en daarmee opent zich een nieuwe wereld voor Celie, waaronder het opnieuw in contact komen met volwassen kinderen die ze nog nooit heeft ontmoet.
The color purple presenteert een hyper-kapitalistische glitterwereld die de nog steeds relevante realiteit van misbruik en schade binnen zwarte intieme relaties mist.
De verfilming uit 1985, geregisseerd door Steven Spielberg en geprezen door de critici (maar ondanks zijn 11 nominaties toch over het hoofd gezien bij de Oscars), bood een realistische weergave van de wereld die Walker had gecreëerd. Aan de andere kant presenteert de nieuwe versie van Blitz Bazawule, die eerder dit jaar verscheen, een hyper-kapitalistische glitterwereld die de noodzakelijke en nog steeds relevante realiteit van misbruik en schade binnen zwarte intieme relaties mist. Hierdoor wordt het echte verhaal op een glanzende manier vermeden.
Lijden boven liefde
Al dat “shucking and jiving” van de nieuwe versie haalt de zachtheid en intimiteit weg die kenmerkend waren voor de oorspronkelijke filmische vertolking – om nog maar te zwijgen van het boek. Neem bijvoorbeeld de relatie tussen Shug en Celie. In het midden van de Spielbergs film uit 1985, nadat Celie Shug heeft weten te veroveren met zorg, eten en tederheid, zegt Celie: Shug like honey. Op een gegeven moment delen ze een soort zusterschap dat leidt tot een oprechte waardering van elkaars erotische potentieel. Deze korte maar tedere scène krijgt minder aandacht in de nieuwe versie.
Al dat “shucking and jiving” van de nieuwe versie haalt de zachtheid en intimiteit weg die kenmerkend waren voor de oorspronkelijke filmische vertolking.
In plaats daarvan richt de nieuwe editie zich meer op pijn en lijden, maar doet dit op een manier die sommige subtiliteiten en nuances van de personages, met name Celie, wegneemt. In plaats van de tere momenten zoals in de oude versie, krijgen we nu een plechtige en sombere focus op Sofia in de gevangenis. Waar we in de originele filmversie Celie Sofia zien helpen met boodschappen doen in de winkel, krijgen we in de nieuwe versie een uitgebreide focus op Sofia die ongelukkig en bijna levenloos lijkt.
Het zit in de kleine dingen, zoals Sofia die in de originele versie “dank je wel” zegt tegen Celie voordat Mrs. Millie, de witte baas, wegrijdt. Het zit in Sofia die in Harpo’s handen knijpt, want het is de eerste keer in acht jaar dat ze de familie ziet.
“Karen”
Het is ook opmerkelijk waarom het gedeelte met Mrs. Millie die probeert te rijden in de sneeuw op het platteland is verwijderd. Hier zien we het onrecht en het ongeloof van deze witte vrouw. Met alles wat er de afgelopen jaren is gezegd over “Karens”, zou je verwachten dat we een meer complexe weergave zouden hebben van de werkelijk onderdrukkende manieren van deze witte vrouw, in de vorm van microagressies en dergelijke.
Zelfs met al het bombastische karakter dat in deze nieuwe versie is ingebed, slaagt het erin om plat te vallen en lijkt het een beetje meer in het verleden te zitten.
In plaats van naar huis te worden gereden en alleen te zijn met een Zwarte man, zorgt deze bazin ervoor dat Sofia al na een paar minuten vertrekt in het gezelschap van liefhebbende mensen. Over deze mensen gesproken, met alle extra's die dansen in de nieuwe versie, waarom konden ze niet worden gebruikt om Sofia een warmer welkom te geven zoals in het origineel? In plaats van het warme onthaal dat Sofia in de originele film krijgt, krijgt Sofia slechts een karig, overdreven depressief onthaal.
Wiens blik?
Zelfs met al het bombastische karakter dat in deze nieuwe versie is ingebed, slaagt het erin om plat te vallen en lijkt het een beetje meer in het verleden te zitten in de manier waarop de personages in iets worden geperst dat meer eendimensionaal is. Hierdoor wordt het meerlagige potentieel dat de originele film zit (en niet te vergeten in Walkers boek) verraden.
Natuurlijk komen remakes bijna altijd als underdogs uit de startblokken. Maar deze herinterpretatie van The color purple doet zichzelf tekort door de nadruk te leggen op Broadway-kwaliteit boven de moderne update die het had kunnen zijn. In plaats van te proberen de film aantrekkelijker te maken voor massaconsumptie door middel van een simplistische benadering met zang en dans, hadden de complexe lagen juist verfijnder kunnen worden afgestemd.
Deze herinterpretatie van The color purple doet zichzelf tekort door de nadruk te leggen op Broadway-kwaliteit boven de moderne update die het had kunnen zijn.
Waarom lijkt de originele versie uit 1985 bozer te zijn dan deze versie uit 2023? Waarom is de kritiek op het witte feminisme nu oppervlakkiger terwijl het veel subtieler had gekund? Ondanks een glanzendere versie van de originele adaptatie, blijven we ons afvragen: “Waarom is deze film gemaakt en voor wie?”
Nu Tarana Burke en MeToo ons begrip van macht aan het veranderen zijn, had deze film dat culturele moment kunnen gebruiken als inspiratie voor zijn verhaallijn. In plaats daarvan lijkt de huidige vertolking te draaien om de hebzucht van een miljardair om meer winst te maken, waarbij de pijn en het werk van Zwarte vrouwen worden uitgebuit.
In de film zegt Sofia op een gegeven moment: “Mijn hele leven heb ik moeten vechten!” Helaas is dat nog steeds hartverscheurend waar voor Zwarte vrouwen in de filmindustrie, zelfs als een van de producenten van de film Oprah Winfrey is.
Consumptie van Zwarte Pijn
Het is ook waar dat we nog steeds vechten voor een goede representatie in de mainstream media van 2024, die Zwarte mannen als eendimensionale personages blijft typeren. Om dit te voorkomen, was het beter geweest om ons te richten op Shugs partner Grady, die oprecht medeleven toont met Celie. Grady is natuurlijk ook problematisch, maar heeft op zijn minst respect voor Celie. Hoewel we moeten blijven praten over huiselijk geweld en machtsmisbruik in Zwarte gezinnen en manieren moeten vinden om dit op te lossen, moeten we dit aanpakken op een manier die ons duidelijkheid brengt en niet de zoveelste vertoning van Zwarte pijn.
We moeten nog steeds vechten voor een goede representatie in de mainstream media van 2024, die Zwarte mannen als eendimensionale personages blijft typeren.
In een tijdperk waarin films als Burning cane en shows als I may destroy you alternatieven en effectievere manieren bieden om misbruik, verslaving, consent en macht in Zwarte gemeenschappen aan te pakken, is het niet helemaal te begrijpen waarom we deze versie van The color purple nodig hadden en voor wie?
‘The color purple’ is vanaf 24 januari 2024 in de Belgische bioscopen te zien. In Nederland vanaf 25 januari 2024.
Lees je onze interviews, recensies en artikels graag? Waarom ons niet steunen voor €5, €10, €25 of €50? Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.