De reünie van twee gezinnen die elkaar op vakantie leerden kennen, draait anders uit dan verwacht. Speak no evil, van de Deense acteur-regisseur Christian Tafdrup, is een thriller vol ongemak en op de proef gesteld fatsoen.
Een Deens gezin en een Nederlands stel met een zoontje ontmoeten elkaar tijdens een vakantie in Italië. Terug thuis ontvangt het Deense koppel een idyllische gezinsfoto met een uitnodiging voor een weekendje Nederland. Hoewel ze de andere familie niet goed kennen, haalt de nieuwsgierigheid de bovenhand. Maar wat een leuk uitje moest worden, is vooral een uitdaging in beleefd blijven wanneer ze met rare en onaangename gebeurtenissen geconfronteerd worden.
Wegkijken
De zegswijze 'see no evil' raadt ons aan om niet te kijken naar wat niet overeenkomt met de normen van het fatsoen. Dat zou zowel de kijker als deze Deense familie beter wel doen. Al vanaf het begin van de film worden, al dan niet discreet, onschuldige lijkende objecten en situaties geïntroduceerd. Die zijn een aankondiging van wat er later zal komen (maar dan in een heel andere en eerder beangstigende context): de grote smekende ogen van het Nederlandse zoontje Abel en diens ‘ziekte’ waardoor hij amper een tong heeft, het speelgoedkonijn van het Deense dochtertje Agnes, de familiefoto met de uitnodiging, de vreemde babysitter; de botte schaar, etc.
De soundtrack vloeit over van de dreigende en onheilspellende muziek.
Onderhuids voel je aan dat het in dit verhaal om de kinderen draait. De Denen steken echter hun kop in het zand en willen het allemaal niet zien.
Onheilspellende muziek
De beelden van Speak no evil zou je kunnen interpreteren als een idyllische vertelling over een leuk weekendje. Maar de soundtrack vloeit over van de dreigende en onheilspellende muziek. Die moet vooral duidelijk maken dat het níet zo'n weekendje is. Als de Nederlanders al dingen zeggen die de Denen ongemakkelijk maken, dan becommentariëren ze dat in het Deens. Om het Nederlandse stel niet voor het hoofd te stoten, doen ze meestal alsof ze het niet gehoord hebben.
Wanneer de Deense ouders dan toch eens ietwat verbloemd hun ongemak onder woorden brengen, verontschuldigen ze zich constant. Ze krijgen meteen een schuldgevoel aangepraat waardoor ze toch maar weer besluiten hun vertrek even uit te stellen. Ze worden monddood gemaakt.
Maar ook de kinderen kunnen hun verhaal niet verder vertellen. Niet uit respect voor de normen van het fatsoen, wel omdat ze letterlijk monddood gemaakt worden. Er groeit dus duidelijk een zeker ongemak in de relatie tussen de twee koppels, maar of die opbouw ook als een climax wordt aangevoeld door de kijker is een andere vraag.
Al vanaf het begin van de film worden, al dan niet discreet, onschuldige lijkende objecten en situaties geïntroduceerd.
De acteurs overtuigen grotendeels wel: de zachtaardige, lichtjes gefrustreerde Deense gezinsvader (Morten Burian) en zijn frigide maar toch niet ongevoelige echtgenote (Sidsel Siem Koch) versus de macho leugenaar die de Nederlander is (Fedja van Huêt) en diens partner in crime (Karina Smulders).
Moraliserend
De film toont hoe fatsoensnormen tot horror kunnen leiden. Dat dit idee uitgewerkt wordt rond het lot van de kinderen in het ziekelijke hoofd van een pedofiele geest, doet de boodschap duidelijk overkomen.
Het einde van de film is jammer genoeg net iets te expliciet en moraliserend. De schuldvraag wordt gesteld én beantwoord. Het is de laag maatschappelijke vernis die tot horror leidt. Quasi iedereen kan dus een potentiële prooi zijn voor snoodaards zoals het Nederlandse koppel.
'Speak no evil' is vanaf 14 september 2022 in de Belgische zalen te zien. In Nederland speelt de film sinds 21 juli 2022 in de bioscoop.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.