Met de gitzwarte satire Sick of myself houdt de Noorse regisseur Kristoffer Borgli zijn aandachtsgeile mede-millennials een pijnlijke spiegel voor. De ziekelijke zelfzucht van zijn hoofdpersonage weerspiegelt niet alleen de verziekte gevolgen van onze aandachtscultuur, maar reflecteert ook op andere mistoestanden.
Is narcisme hét recept voor een succesvol leven? De hoofdpersonages in Kristoffer Borgli’s eerste langspeelfilm Sick of myself geloven van wel. Met zijn even cynische als komische visie op onze hang naar aandacht scoort de Noorse regisseur een plekje op de lange lijst Scandinavische topsatires uit de laatste jaren. In tegenstelling tot collega-satiricus Ruben Östlund, die in films als The square en Triangle of sadness de excessen van de kunstscene en het laat-kapitalisme hekelt, rijdt Borgli zich met de aandachtskreet van zijn protagoniste helaas vast in een overdaad aan maatschappijkritiek.
Pathologische aandachtspoging
Naast een bij elkaar gejat Dansaertvlamingen-interieur delen Signe en Thomas een ongeëvenaarde main character energy. Zodra de kunstcarrière van Thomas van de grond komt, bereikt ook hun sowieso al toxische relatie een nieuw kookpunt. In hun onderhuidse strijd om populariteit grijpt Signe elke kans om het prille succes van haar lief te overschaduwen. Zeker wanneer blijkt dat hij hun relatie verzwijgt voor zijn galeriehouder en haar aandeel in zijn werk weigert te vermelden in een interview met een prestigieus kunstmagazine.
De wens om gehoord en gezien te worden maakt Signe tot een heel herkenbaar hoofdpersonage.
Van pathologisch liegen over een ongeval op haar werk gaat de gekrenkte Signe al snel over op het faken van allergische reacties tijdens etentjes met Thomas’ bewonderaars. De aandacht die ze met die fratsen genereert is slechts van korte duur. Wanneer ze op een tabloidartikel stuit over een zeldzame huidziekte ten gevolge van illegale pillen, besluit Signe een versnelling hoger te schakelen.
Geloofwaardige waanbeelden
Ondanks haar extreme pogingen om in het middelpunt van de belangstelling te staan, is het te gemakkelijk om Signe weg te zetten als een ordinaire aandachtsjunk. Hoewel nooit verduidelijkt wordt wat er exact gaande is, spelen er naast haar gekrenkte ego nog andere factoren mee. Want ook in de relaties met haar vader en haar vriendin Anine zit overduidelijk meer dan een haar in de boter.
De wens om gehoord en gezien te worden maakt Signe tot een heel herkenbaar hoofdpersonage. Zelfs als ze daarvoor tot het uiterste gaat, blijf je met haar meeleven. Ja, ook wanneer ze zeer neerbuigend en rancuneus reageert op het feit dat haar online getuigenis ondergesneeuwd wordt door het nieuws over een schietpartij. En zelfs wanneer ze klaarkomt terwijl ze haar begrafenis verbeeldt als een event met buitenwippers en een internationale gastenlijst .
Slechts weinig films slagen erin onze toxische hang naar aandacht op een even doordachte als dolkomische manier in beeld te brengen.
Borgli’s cynische insteek komt dan ook vooral tot uiting in de even geloofwaardige als angstwekkende waanbeelden van zijn hoofdpersonage. Want hoewel haar fantasieën op de lachspieren werken, zitten er ook horrorelementen in. Alsof de regisseur zelf twijfelt aan hoe de wereld op Signes flagrante narcisme zou reageren. Zo voelen haar dromen over een internationale modellencarrière en de hordes fans die aanschuiven voor een exemplaar van haar tell-all memoires heel plausibel aan.
Sinister sarcasme
Naast die meesterlijke vervaging van werkelijkheid en waan slaagt Borgli er wonderwel in de rollen van Thomas en Signe halverwege om te draaien. Door hen in dezelfde settings van plaats te veranderen geeft hij hun populariteitswissel op een wel heel clevere manier weer. Zo bevindt Thomas zich tijdens feestjes en etentjes plots aan de andere kant van de tafel – aan de kant die de overzijde met een verbaal steekspel ten val wil brengen. Dat de aandacht die zijn vriendin te beurt valt een gevolg is van de bizarre bijwerkingen van haar pillengebruik getuigt nog maar eens van Borgli’s gevoel voor humor met een sinister randje.
Hoewel zijn sarcasme tot op het einde ijzersterk blijft, begrijp je na die switch steeds minder waarop die gericht is. Wat als een klucht op de oeverloze zelfzucht van millennials begint, vertakt gaandeweg in meerdere maatschappijkritische richtingen. Zo raakt de film even de verschillen tussen zichtbaar en psychisch lijden aan. En wanneer Signe een contract krijgt bij een modellenbureau voor personen met een fysieke beperking kaart Borgli kort de inclusieve tendensen in de modewereld aan. Hij verwijt die sector inclusiviteit in te zetten als een verdienmodel en wijst op het wrange feit dat ook modellen met een beperking aan het schoonheidsideaal moeten voldoen. Ondanks de terechte kritiek op die verknipte praktijken blijf je in de vertakkingen jammer genoeg vaak op je honger zitten.
Toch verdient Sick of myself alle aandacht. Want slechts weinig films slagen erin onze toxische hang naar aandacht en de extremen die we daarvoor opzoeken op een even doordachte als dolkomische manier in beeld te brengen.
'Sick of myself' is vanaf 5 juli 2023 in de Belgische zalen te zien. In Nederland kwam de film uit op 6 april 2023.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk. Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.