Bloed, zweet en tranen kost het om de perfecte Instagram-post te maken. Dat toont Sweat, een intens portret van een fitness-influencer waarin Magnus van Horn vlot tussen selfie- en observatiemodus schakelt. ‘Ik ben waarschijnlijk narcistischer dan influencers.’
Het leven van Instagramsterren is hard. Zéker als je 600.000 volgers hebt die op jou rekenen voor hun dagelijkse work-out of hun gezonde levenstips. Dat ontdekt Sylwia (Magdalena Kolesnik), het fitness-icoon dat door velen geadoreerd wordt maar door niemand echt geliefd. Dat laatste vreet aan de Poolse vrouw. Zo erg zelfs, dat ze een online breakdown krijgt die haar naast publiciteit ook een masturberende stalker oplevert. In de Instagram-atlete ziet hij een eenzame zielsverwant.
‘Na mijn vorige film Hereafter ben ik op Snapchat ter afleiding een fitness-instructor gaan volgen’, vertelt Magnus von Horn over zijn inspiratie voor Sweat. ‘Aanvankelijk bekeek ik haar heel sceptisch. Ik vond het erg narcistisch dat ze dagelijks zo’n zeventig posts deelde. Elke keer dat ik de app opende, kreeg ik weer iets nieuws van haar te zien. Dat haar hond een speeltje kreeg, dat ze een peptalk deed. Er zat duidelijk geen strategie achter. Daardoor leek haar account bijna een reality show.’
Waarom wilde je dan je tweede langspeelfilm maken over een fitness influencer zoals haar?
Magnus van Horn: ‘Enerzijds omdat ik iets totaal anders wilde doen dan mijn debuut uit 2015. Dat is een statisch, sober en kleurloos portret van een jonge delinquent die na zijn straf terugkeert naar zijn kleine dorp. Nu wilde ik iets dynamisch en kleurrijk maken. En anderzijds omdat haar posts ook iets heel intiems hadden. Hierdoor evolueerde mijn initiële afkeer al snel in een gevoel van respect. Ik vond haar niet langer narcistisch. Integendeel, zelfs. Plots voelde ik mezelf narcistischer dan haar. Omdat ik zo zelfbewust ben waardoor ik veel dingen nooit zou delen die influencers zoals zij wel zonder schroom posten.’
Jouw Instagram-account staat inderdaad op privé.
(lacht) ‘Ik ben jaloers op hoe spontaan influencers dingen delen. Net als internetberoemdheden of pompbediendes deel ook ik graag mijn leven met anderen. Maar ik druk me vlotter op een andere manier uit. Ik maak films. En zoiets duurt vier jaar. Een Instagrampost maken kan je al in 30 seconden.’
‘Ik ben jaloers op hoe spontaan influencers dingen delen.’
Film heeft het vaak moeilijk om dat vluchtige karakter van sociale media te vangen.
‘Sociale media zijn zo aanwezig in ons leven en toch wordt er zelden een goed verhaal over verteld, ja. Meestal wordt het demonisch, conceptueel of gimmicky afgebeeld. Zéker in horrorfilms. Maar Snapchat en Instagram zijn ook bizarre fenomenen. Als je rustig een koffie zit te drinken en aan de overkant van de straat neemt iemand een selfie: voor diegene die toekijkt is dat een absurd zicht, maar voor diegene die de selfie neemt is dat de normaalste zaak ter wereld. Vergelijk het met het moment waarop iedereen headsets ging dragen en in het openbaar tegen zichzelf begon te praten. Raar, toch?’ (lacht)
Hoe wilde jij sociale media dan wel afbeelden?
‘Daar heb ik nooit over nagedacht. Omdat Sweat niet over sociale media gaat maar over Sylwia, een succesvolle vrouw die als fitness-influencer werkt. De film toont drie dagen in haar leven, maar in die korte tijdspanne loopt er vanalles mis en begint ze aan alles te twijfelen. Ben ik gelukkig? Wie ben ik? Wat wil ik? Dat zijn geen vragen die exclusief bij influencers opduiken. Iedereen kan wel eens een moeilijke periode hebben waarin ze ontdekken dat ze zichzelf aan het verliezen zijn.’
Kunnen regisseurs iets van influencers als Sylwia leren?
‘Ze kunnen veel van hen leren. Vandaag kreunt de filmindustrie onder zijn allesverterende zoektocht naar ‘betekenis’. Omdat film zo’n dure investering is, willen geldschieters dat elke frame verdedigbaar en betekenisrijk is. Het mooie aan sociale media en influencers die tientallen post per dag delen is dat niet alles ‘meaning’ heeft, maar er op het einde van de dag vaak toch een fris, betekenisvol narratief ontstaat. Dat is een belangrijke les voor regisseurs: prop je films niet vol met betekenis! Nu moet je toch stevig in je schoenen staan om een zinloze film te maken.’
Tegen Variety zei je onlangs dat je op sociale media meer ‘emotionele eerlijkheid zag dan in fictiefilms.’
‘Omdat 98% van de dingen die op sociale media passeren pure bullshit is. Daarnaast is er nog 2% geweldig materiaal dat je meteen bij je lurven grijpt. Om tot dat punt te komen, moet je wel wekenlang door 100% van je feed scrollen. Valsspelen kan niet, want je moet in die flow geraken. Als je op een roddelsite een virale post van een influencer ziet, zal dat dus niet hetzelfde effect hebben als iemand enkele weken intens volgen en dan op zo’n post botsen. Dat is echt iets krachtig. Ja, ik heb echt enorm veel tijd op sociale media gezeten.’ (lacht)
Hoe kan cinema die ‘emotionele eerlijkheid’ terugwinnen?
(denkt na) 'Verschillende vertelmanieren zorgen voor andere gradaties van eerlijkheid. Van een film van 100 miljoen dollar kan je dus geen authenticiteit verwachten. Die ongefilterde eerlijkheid bereik je meestal door de productie terug te schalen en het verhaal en de emotie onder hoogspanning te zetten – zaken die de cineasten van Dogma 95 al deden. Zij wisten die emotionele eerlijkheid wel te vangen.’
Als regisseur en social media-gebruiker ben ik ook maar een passieve observeerder, een stalker die influencers als Sylwia bespiedt.
Hoe heb jij die authenticiteit in Sweat proberen te capteren?
‘Eigenlijk door die filmtaal van onder andere Lars von Trier en Thomas Vinterberg te volgen. Samen met Magdalena Kolesnik, die Sylwia speelt, en cameraman Michal Dymek werkten we op een heel Dogma-achtige manier – met veel repeteren, filmen op straat en in de auto. Storyboards hadden we niet want we hadden aan onze intuïtie genoeg. Eigenlijk moest ik Magdalena niet regisseren en ook Michal voelde altijd zelf aan wat hij moest filmen. Wij wisten gewoon perfect wat we moesten doen in elke situatie.’
Dus ook tijdens de even beklemmende als bevreemdende scène waarin Sylwia’s stalker Rysiek masturberend in zijn auto zit? Blijkbaar is die zielige rol op jou gebaseerd. Waarom?
‘Ja, zijn naam ‘Rysiek’ is de Poolse versie van mijn middelste naam ‘Richard’. En hij rijdt met een Volvo, een auto die in mijn thuisland Zweden wordt gemaakt. In elk personage zit een stuk van mezelf. Op die manier waak ik volgens mij beter over hen. Daarnaast ben ik als regisseur en als social media-gebruiker ook maar een passieve observeerder, een stalker die influencers als Sylwia bespiedt. Rysiek is natuurlijk gek, maar teder is hij ook wel. Dat is Sylwia wat afschrikt. Omdat ze zichzelf in hem erkent. Beiden willen ze hun leven met iemand delen.’
Sweat is nu in de bioscoop te zien.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.