De Japanse regisseur Hamaguchi Ryûsuke blijft verrassen. Na de Oscarwinnaar Drive my car (2021) en Wheel of fortune and fantasy (2021) creëert hij weer iets totaal anders met Evil does not exist.
De film vertelt het verhaal van de alleenstaande vader Takumi (Hitoshi Omika). Hij leeft met zijn dochtertje Hanah (Ryo Nishikawa) in een klein dorpje op het platteland in de buurt van Tokyo. Als manusje-van-alles helpt hij de andere dorpsbewoners om hun klusjes uit te voeren: hij hakt hout en haalt bronwater aan. Ze wonen midden in een prachtige en ongerepte natuur waar de herten vrij rondlopen. Op een dag dreigt dat mooie evenwicht ernstig verstoord te worden door het agentschap Playmode dat een glampingproject wil opstarten bij hun dorp.
Nieuwe uitdaging
Het is Eiko Ishibashi, de componiste van Drive my car, die aan de basis ligt van de film. Ze vroeg Ryûsuke haar live performances filmisch te begeleiden, iets wat hij nog nooit gedaan had. Twee films vormen het unieke resultaat van deze samenwerking: Evil does not exist, waar Ishibashi de soundtrack voor creëerde en Gift, een stomme film (met beeldmateriaal van zijn narratieve film) die live begeleid wordt door Ishibashi.
Evil does not exist is het resultaat van een complex wordingsproces van twee jaar. Er lag niets op voorhand vast en Ryûsuke kon eender wat uitproberen. Hij wist niet goed waar te beginnen met de drie demo’s die hij gekregen had van Ishibashi en uiteindelijk besloot hij uit te gaan van haar algemene muzikaliteit, die hij ondertussen goed kende. Het prachtige themalied dat ze hem nadien leverde sloot trouwens perfect aan bij zijn werkwijze en zijn thema.
Bovendien is de manier waarop Ryûsuke de muziek gebruikt in deze film op zijn minst ongewoon te noemen. Het meest opmerkelijke is dat hij de muziek zowel als het beeld vaak abrupt afbreekt. Hij houdt namelijk niet zo van muziek als de emotioneel manipulatieve component van films. Dus, om de schoonheid van de muziek te bewaren en om wat afstand te creëren tussen beeld en geluid besloot hij dan maar tot onverwachte cuts.
Het thema van de film is er uiteindelijk op organische wijze gekomen. Om Ishibashi’s muziek en proces beter te begrijpen is hij naar de plaats gegaan waar ze werkte: een locatie temidden van de natuur die resoneerde in haar muziek. Haar vrienden leerden hem de natuur, die doordrenkt is van ‘beweging’, waar te nemen. De (confrontatie met die) natuur was dus een evident thema voor de film die harmonisch aansloot bij Ishibashi’s muziek.
Onverwachte wendingen
De titel van de film, Evil does not exist, lijkt minder evident. Het is een duidelijk statement voor een film die veel minder definitief is. In het begin van de film zie je de bomen voorbij komen, je ziet (alles vanuit het perspectief van) het meisje en het zou in niemand opkomen dat er kwaad bestaat in dit soort omgeving. Natuurlijk gebeuren er een hoop gewelddadige dingen in de natuur maar die staan ver van het intentionele kwaad van de mensenwereld. De titel vertolkt de speciale spanning tussen het narratief en de film.
Het is niet nieuw dat films van Ryûsuke verrassend zijn en dat ze onverwachte wendingen nemen. Zo worden in Evil does not exist de vertegenwoordigers van het glampingproject niet meteen afgevoerd maar worden ze volwaardige personages. Dankzij hen kan de regisseur het standpunt van de stadsmens belichten die de natuur naar zijn voordeel probeert te gebruiken. Maar ook het einde van de film komt onverwacht binnen.
Een ander verrassend element is de visuele taal van de film. Het zijn de echt (piep)kleine bewegingen die belangrijk zijn. Dat zie je bijvoorbeeld in de camera die achteraan in een auto staat die wegrijdt. Het is niet het (menselijk) gezichtspunt van de personages maar het cameraperspectief dat registreert wat het ziet.
Ryûsuke slaagt er perfect in de interactie tussen mensen in de natuur vast te leggen op basis van Eiko Ishibashi’s prachtige muziek. De bezielende levenskracht van de natuur en de muziek spat van het scherm. Maar dat de kijker op het einde van de film het gevoel heeft niet goed te weten wat deze film nu eigenlijk zou betekenen hoeft niet te verwonderen. Ook Ryûsuke zelf is daar nog steeds niet uit.
'Evil does not exist' speelt vanaf 10 april 2024 in de Belgische filmzalen. In Nederland is de film te zien vanaf 21 maart 2024.
Lees je onze interviews, recensies en artikels graag? Waarom ons niet steunen voor €5, €10, €25 of €50? Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.