In Nowhere verhaalt regisseur-scenarist Peter Monsaert (Le ciel flamand, Offline) over een toevallige ontmoeting tussen twee mensen die zwaar beproefd door het leven gaan. Op het eerste gezicht lijkt het een vrij banaal thema dat wel vaker aan bod komt in films. Toch krijg je als kijker nooit de indruk dat je bij de neus wordt genomen.
André (Koen De Bouw) is een eenzaat die een tijdelijke job heeft op een bouwwerf waar hij ook logeert. De weinige vrije tijd die hij zichzelf gunt, brengt hij door met het staren naar videobeelden van een jong meisje dat hij in zijn hart draagt. Al snel begrijp je dat er iets ergs en onherroepelijks in zijn leven is gebeurd dat hem blijft achtervolgen. Op een nacht betrapt André een jonge inbreker, Thierry (Noa Tambwe Kabati), die hij wat te hardhandig aanpakt en vervolgens naar de spoeddienst brengt.
Toeval - of is het noodlottigheid? - brengt de mannen kort nadien weer bij elkaar. André krijgt medelijden met de dakloze tiener en ontfermt zich over hem als over een op de dool geraakte zwerfkat. Thierry toont daarentegen weinig respect voor deze nieuwe indringer in zijn leven. En toch hebben beide mannen elkaar onherroepelijk nodig. Langzaam maar zeker groeit tussen hen een vertrouwensband die hen helpt hun trauma’s uit het verleden te verwerken en met zichzelf in het reine te komen.
Tegenpolen verbinden
De Belgische filmmaker Peter Monsaert neemt zijn tijd om de kijker mee te loodsen in de gekwelde zielen van de personages. Beetje bij beetje licht hij de sluier en komen opgekropte gevoelens aan de oppervlakte.
Het eerste deel van de film baadt nog volledig in een desolate nachtelijke sfeer waarbij heel weinig wordt gereveleerd. We krijgen uitsluitend het zure, verharde gezicht te zien van een contactgestoorde man. Plots is er dan de onvoorziene komst van Thierry, die als een katalysator werkt op het gemoed van deze man.
Belgisch filmmaker Peter Monsaert neemt zijn tijd om de kijker mee te loodsen in de gekwelde zielen van de personages.
Er is iets in Thierry’s onstuimigheid dat een gevoelige snaar raakt bij André en hem stilaan uit zijn lethargie haalt. Hoe zeer de mannen ook als tegenpolen op elkaar inwerken, toch ontstaat iets wezenlijks dat hen onvermijdelijk met elkaar verbindt. Deze heel fijne, broze draad weet Monsaert als geen ander gespannen te houden van begin tot eind.
Naarmate het verhaal vordert, wordt ook de toon wat luchtiger. Op het ogenblik dat het verleden van beide mannen gereveleerd wordt, breekt de hemel letterlijk open en gaat de zon schijnen - weg met die demonen uit het verleden. Hier en daar sluipt zelfs een humoristische noot in de dialogen en kan de toeschouwer eindelijk een zucht van verlichting slaken. Het is uitgerekend dát tikkeltje meer humor en avontuur, ingelast op het perfecte moment, dat zo bevrijdend werkt.
Mensenkennis
Monsaert weet alle valkuilen van de standaard buddy movie en -roadtrip handig te omzeilen. Met veel wijsheid en delicatesse kiest hij voor een onderwerp dat gemakkelijk in een tranendal had kunnen vervallen. In minder begaafde handen had deze vermeende vader-zoonrelatie wellicht een overdosis aan sentimentaliteit voortgebracht. De intelligente manier waarop hij zijn verhaal opbouwt en laat evolueren getuigt van een immense rijpheid en ook mensenkennis.
Nowhere is nog maar Monsaerts derde langspeelfilm. Ook in Offline (2012) en Le ciel Flamand (2016) ging het over wat mensen van elkaar scheidt maar ook en vooral met elkaar verbindt. Wat Monsaert hier nu doet, doet hij (nog maar eens) wonderlijk goed.
In minder begaafde handen had deze vermeende vader-zoonrelatie wellicht een overdosis aan sentimentaliteit voortgebracht.
De natuurlijke en spontane dialogen spelen een doorslaggevende rol in wat de film losmaakt. Niet alleen de subtiele gelaatsuitdrukkingen van beide protagonisten, maar ook hun verbale expressie maken het verhaal zo authentiek en aangrijpend.
Koen De Bouw en nieuwkomer Noa Tambwe Kabati laten hun onderdrukte emoties met veel overtuigingskracht op de toeschouwer los. De Bouws sublieme vertolking bereikt hier een ongezien hoogtepunt. Het was aan de basis nochtans geen rol die hem op het lijf geschreven stond, maar hij trekt zich meesterlijk uit de slag. Het acteerwerk van zijn jonge tegenspeler zou nog wat bijgeschaafd kunnen worden maar talent is er zéker.
Just do it
Een compliment mag niet ontbreken aan het adres van DOP David Williamson, niet toevallig ook de vaste chef-camera van andere getalenteerde Vlaamse filmmakers, zoals Gilles Coullier. Wat Williamson met zijn clair-obscurtechniek presteert is van een uitzonderlijk hoog niveau. Dat Monsaert ook zijn oog liet vallen op de Franse filmcomponist Demusmaker komt als een godsgeschenk bij het creëren van een perfecte sfeer – nooit té bedrukkend, nooit té frivool. Net het pimentje meer dat de saus doet werken.
Just do it, ga ervoor, is het leidmotief dat de regisseur graag in Thierry’s mond stopt, wat op het einde van de film ook André overneemt. De bijzondere connectie die tussen de mannen groeit, zal hun vertrouwen in de toekomst herstellen. De boodschap van Monsaert is er één van optimisme en verbondenheid, en laat het net dat zijn waar veel mensen vandaag hoge nood aan hebben.
'Nowhere' speelt vanaf 6 april 2022 in de Belgische bioscopen.
Lees hier ons interview met Peter Monsaert.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke en ongesubsidieerde filmjournalistiek mogelijk.