Met Les Olympiades maakte Jacques Audiard een modern liefdesverhaal waarin vier millennials verloren lopen. Hij ontdekte terstond dat er nu anders gedatet wordt. ‘Vroeger werd het intiem na een lange voorgeschiedenis. Vandaag ga je naar een app en beland je nog dezelfde avond samen in bed.’
In de negende langspeelfilm van de Franse cineast en scenarist Jacques Audiard (De rouille et d'os, Un prophète) kruist het leven van drie vrouwen en een man met elkaar. Emilie krijgt als roommate Camille, een Afrikaanse man met wie ze snel een seksuele relatie aanvat. Camille beschouwt zichzelf echter als een vrijgevochten Don Juan en zoekt een ander onderkomen. Nora hervat haar studies maar wordt tijdens een studentenfuif verkeerdelijk geïdentificeerd als de webcam-sekswerker Amber Sweet. Ze ontmoet op haar beurt Camille en start lange gesprekken met Amber Sweet via de webcam.
Les Olympiades is een modern liefdesverhaal, gesitueerd in het dertiende district: een iconische wijk in Parijs, gebouwd tussen 1970 en 1977 en ooit een toonbeeld van vernieuwende urbanisatie. De verschillende torengebouwen van dit stadsdeel werden vernoemd naar steden waar ooit de Olympische winter- en zomerspelen plaatsvonden. Al bij al en betrekkelijk koel stadsdecor voor romantiek. Maar toch zoveel intenser dan de ansichtkaartenromantiek waar de lichtstad doorgaans voor staat.
Jacques Audiard: ‘Ik draaide reeds verschillende films in Parijs en ken mijn stad verdomd goed. Het historische centrum, het decor van menig romantische film, kent weinig hoogbouw. Ik wou echter de moderne metropool etaleren, een andere kant van Parijs tonen. De nadrukkelijke horizontale en verticale lijnen van het dertiende arrondissement lenen zich uitstekend voor het grafische karakter en de zwart-wit fotografie. Zie het als mijn antwoord op Woody Allens Manhattan.’
In Audiards eclectisch, maar uitzonderlijk en idiosyncratisch oeuvre, spreekt een niet te miskennen Amerikaanse invloed. De battre mon coeur s’est arrêté was een sterk persoonlijke remake van Fingers (James Tobback), de opgang van Malik (Tahar Rahim) in Un Prophète vergeleek Audiard destijds met deze van Tony Montana uit Scarface. Voor Les Olympiades baseerde hij zich op de graphic novels van de Amerikaanse striptekenaar en cartoonist Adrian Tomine en The Sisters brothers was een opdrachtfilm van John C. Reilly en een bewerking van de gelijknamige roman van Patrick deWitt – met een sfeer die de geest van Cormac McCarthy’s roman Blood meridian oproept. Ziet hij bijgevolg elk nieuw project als een uitdaging?
Audiard: ‘Neen. Ik zie het niet als een uitdaging. Eerder als een opeenvolging. Ik heb niet het gevoel dat ik ’s morgens wakker word en denk: “ah, wat een heerlijke nieuwe uitdaging!” Ik maak de ene film na de andere en de nieuwe film roept de voorgaande op.'
'The Sisters brothers betekende een grote omschakeling. Vooreerst was het een opdrachtfilm, iets wat ik nooit eerder had gedaan. Vervolgens was het een western. Een Fransman die een western maakt is niet erg logisch, wel? Het genre is uiteindelijk vrij breed. De laatste voortreffelijke western die ik heb gezien was: No country for old men. Maar uiteindelijk leidde The Sisters brothers naar Les Olympiades. Voor mij is het zoiets als een kast sluiten om er recht tegenover de deuren van een andere kast te openen. Les Olympiades is het negatief van The Sisters brothers. Van de weidse landschappen en de diepe kleuren naar kleine ruimtes en zwart-wit. Van een verhaal over mannen naar een verhaal over vrouwen.'
'Trouwens, ik wou aanvankelijk The Sisters brothers in zwart-wit draaien. Ik was onder de indruk van de fotografie die Stanley Cortez hanteerde in The night of the hunter (de film van Charles Laughton uit 1955, nvdr). Maar voor The Sisters brothers leek me dit uiteindelijk te arty en commercieel gezien te delicaat.’
‘Ik wou een film maken over de liefde, maar dan vooral over de taal der verliefden.’
Audiards oeuvre wordt voor een groot deel gekenmerkt door de viriliteit en het gewelddadig machogedrag van mannen. Oké, Emmanuelle Devos in Sur mes lèvres en Marion Cotillard in De rouille et d’os vertolken krachtige vrouwelijke personages, maar Les Olympiades is wel een uitgesproken feminine film.
Audiard: ‘De liefdeshistories zijn wreed, maar de personages zijn dit niet. Het is een vrouwelijke film omdat in Les Olympiades de dialoog, het gesprek centraal staan. Ik wou een film maken over de liefde, maar dan vooral over de taal der verliefden. Ik ben een zestigplussers en in mijn tijd kende de ontmoeting tussen een man en een vrouw een bepaalde evolutie. Er werden eerst afspraken gemaakt, samen op restaurant, samen naar de bioscoop. Er werd uitbundig en veel gepraat en na verloop van tijd werd er pas de liefde bedreven. Er was met andere woorden een volledige voorgeschiedenis voor het intiem werd. Vandaag ga je naar een app, spreek je af en beland je nog dezelfde avond samen in bed. Ik vroeg me bijgevolg af: bestaat de taal nog? Wordt er nog gepraat? In Les Olympiades wordt bijgevolg veel gebabbeld. Waarom keert Camille terug naar Emilie? Net omdat hij goed met haar kan causeren, ze samen lol hebben.’
‘Ik ben geen pessimist. Diep vanbinnen ben ik een romanticus.’
De relatie tussen Nora en Amber Sweet verloopt wel degelijk via een reeks conversaties. Maar er zijn tegelijk behoorlijk wat seksscènes in de film. Bij vlagen doet Les Olympiades denken aan 9 Songs van Michael Winterbottom.
Audiard: ‘Mijn film staat ver van het nihilisme uit Winterbottoms film. Ik ben geen pessimist. Diep vanbinnen ben ik een romanticus. Maar ik zie me in de eerste plaats hoofdzakelijk als een humanist. Cynisme verveelt me. Ik hou niet van het bittere idee dat liefde niet bestaat. Ik verafschuw het zogenaamde commerciële aspect van de liefde: ‘ik gebruik, ik consumeer, dus ik neuk’. Ik geloof wel in intimiteit en sentiment. En in dialoog!
Les Olympiades is een moraliteitsverhaal. Mijn vorige films waren eerder initiaties, verhalen over opgroeien. Hier gaat het over drie personages die zich vergissen over wie ze zijn. Ze ondergaan een bewustwordingsproces. Camille wil de verleider blijven, een vrije man. Emilie denkt dat ze de punkster is van de liefde. Nora twijfelt over haar seksuele geaardheid. Uiteindelijk worden ze geconfronteerd met zichzelf en beseffen ze wie ze zijn en wat ze willen.’
Geloof je nog in de auteurscinema?
Audiard: ‘Ik kan niet anders dan erin te geloven. Ik wil vrij zijn. Mijn ding kunnen doen, mijn stempel en mijn visie op mijn films doordrukken. De romantiek loopt bijvoorbeeld als een rode draad doorheen mijn oeuvre. Het zijn tenslotte je thematiek die de stijl voeden. Les Olympiades voelde voor mij aan als een debuutfilm: jonge mensen, zwart-wit, Parijs, geliefden wiens pad gedoemd zijn elkaar te kruisen. Er was plaats voor improvisatie en er werd tegelijk snel gedraaid. Het was geweldig plezant en voelde intens fris aan.’
'Les Olympiades voelde voor mij aan als een debuutfilm: jonge mensen, zwart-wit, Parijs, geliefden wiens pad gedoemd zijn elkaar te kruisen.’
Je maakt deel uit van de 50/50 beweging.
Audiard: ‘Absoluut! Ik sta voor respect en gelijkheid tussen man en vrouw. Maar dit verhaal begint vermoeiend te worden. Er zit geen evolutie in. Alles blijft bij hetzelfde. Die hele historie rond genderneutrale acteerprijzen in Berlijn, die hele cancelcultuur, dat hele gedoe dat nergens naar leidt en onverdraagzaamheid predikt. Ca m’emmerde! Dat zal niets aan het systeem veranderen.'
'Het is fantastisch dat vrouwen prijzen krijgen voor regie en acteren. Maar hoe zit het met de technische ploeg? Niet dat ik voor quota ben. Integendeel! Mensen moeten voor hun talenten worden gekozen. Toch zijn vrouwen ondervertegenwoordigd in de crew, pakweg fotografie, muziek en productie. En wat de prijzen betreft: slechts twee vrouwen die de Gouden Palm in de wacht sleepten op een filmfestival dat een zeventigtal edities telt? Ik wil daar liever niet verder over praten.’
Les Olympiades speelt nu in de Belgische bioscopen. Meer foto's van Piet Goethals vind je hier.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.