De Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda verkent in Monster een incident met kinderen in een kleine regionale school en de verdeeldheid die daarop ontstaat onder de inwoners van het stadje.
Monster is opmerkelijk om verschillende redenen. Niet enkel keert Kore-eda na Broker (2020), die hij in Zuid-Korea maakte, weer terug naar zijn thuisland om deze film te maken. Ook schreef de man achter Like father, like son (2013) en Shoplifters (2018) voor de allereerste keer het scenario niet zelf, maar vertrouwde hij die taak toe aan Yûji Sakamoto.
Deze gerenommeerde tv-scenarist kwam op de proppen met Monster, het verhaal van de jonge Minato (Kurokawa Soya) die op een bepaald moment anders begint te handelen. Zijn moeder Saori (Ando Sakura) legt de schuld bij zijn leraar Michitoshi (Nagayama Eita) en eist uitleg van de directrice (Tanaka Yûko). Echter, de waarheid is niet eenduidig. Monster vertelt hetzelfde verhaal vanuit drie verschillende perspectieven, die elk nieuwe info toevoegen aan ‘de waarheid’: die van de moeder, leraar en uiteindelijk de kinderen en de directrice.
Monster vertelt hetzelfde verhaal vanuit drie verschillende perspectieven, die elk nieuwe informatie toevoegen aan ‘de waarheid’
Hoewel de film op het eerste zicht gaat over problemen op school en binnen families, onthult het eigenlijk de moeilijkheid van personages om hun gevoelens onder woorden te brengen. Woorden leiden tot misverstanden, zoals blijkt uit een sprekende scène in het laatste deel van de film. In de muziekklas vertelt de directrice aan Minato: ‘Als je niets kunt zeggen, is het voldoende om te blazen als de wind’, waarop beiden op hun trompet en hoorn blazen. Als woorden tekortschieten is er nog muziek om mee te communiceren.
Groen licht
Monster onderstreept hoe we vaak de meest voor de hand liggende verklaringen voor waar aannemen uit angst of onvermogen om de diepere waarheid te zien. Het idee voor het scenario ontstond toen Yûji Sakamoto achter een vrachtwagen stond die niet vertrok bij een groen verkeerslicht. Tot zijn schaamte ontdekte hij dat een rolstoel op het voetpad de oorzaak was. Dit moment inspireerde hem om een verhaal te creëren over de vele onzichtbare aspecten van de werkelijkheid.
Monster onderstreept hoe we vaak de meest voor de hand liggende verklaringen voor waar aannemen uit angst of onvermogen om de diepere waarheid te zien.
Hierdoor is Monster thematisch bijzonder rijk. De nauwe vriendschap tussen de twee jonge protagonisten is opvallend. Een van hen wordt gepest omdat hij zachtaardiger en gevoeliger is. Minato wil niet dat anderen weten over hun hechte band. Is dit wellicht een kritiek op de nog steeds aanwezige homofobie in de Japanse maatschappij? Niet elke kijker zal dit thema herkennen, maar op het filmfestival van Cannes won de film in 2023 alvast unaniem de Queer Palm.
Ook wordt het kritiekloze respect voor falende autoriteit (zoals van de schooldirectrice) bekritiseerd. Disfunctionele families en de impact van roddelachtige sociale media worden in vraag gesteld. Het hoofdpersonage bereidt zich voor op de dood en het leven daarna. Met een consistente hoop op wedergeboorte stelt hij de toestand van de wereld ter discussie.
System overload
Maar wie is nu eigenlijk het monster? De titel misleidt de kijker, die gedurende de hele film (en zelfs daarna) op zoek is naar het monster. Is het de leraar, de directrice, de pestende klasgenoten? Luisteren vanuit ‘zijn’ beperkt en simplistisch perspectief biedt geen eenduidig antwoord
De solide verhaalstructuur van Monster bevraagt niet alleen ons hedendaagse leven in de maatschappij, maar ook de groeiende moeilijkheid om waarheid te onderscheiden te midden van een continue stroom van informatie. Te veel informatie leidt tot desinformatie. We reageren te snel en ondoordacht op gebeurtenissen in de wereld. Het ontbreekt ons aan de capaciteit of tijd om de waarheid te doorgronden.
Kore-eda waarschuwt voor het gevaar om monsters te creëren door ons overhaaste, egocentrische en oppervlakkige begrip van de wereld, en herinnert ons eraan dat we allemaal deze neiging hebben.
‘Monster’ is vanaf 10 januari 2024 in de Belgische bioscopen te zien. In Nederland is de film vanaf 18 januari 2024 te zien.
Lees je onze interviews, recensies en artikels graag? Waarom ons niet steunen voor €5, €10, €25 of €50? Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.