Wat als de advocaat in een Marc Dutroux-achtige zaak zélf een donker geheim heeft? In zijn tiende film, Un silence, mengt Joachim sociaal ongenoegen, sensatie en een grimmige sfeer tot een broeierig familieportret dat een treffend beeld oproept van het rouwende België ten tijde van de Dutroux-affaire.
Wie herinnert zich de geruchtmakende zaak Dutroux en de impact ervan op onze samenleving niet? Midden jaren 1990 en begin 2000 werd pijnlijk duidelijk dat deze gruwelijke zaak niet alleen een vreselijke aanslag op kinderlijke onschuld betrof, maar ook dat het volledige politionele en gerechtelijke beleid in ons land ernstige tekortkomingen vertoonde. De Witte Mars, opgestart door de ouders van de slachtoffers, bracht op 16 oktober 1996 een ongeziene volkstoeloop op de been. Is er sindsdien veel ten goede veranderd? Dat vraagt de Brusselse filmmaker Joachim Lafosse zich af in Un silence.
In dit drama leidt Astrid een zorgeloos leventje in een welgestelde omgeving. Zij is schijnbaar gelukkig getrouwd met de succesvolle advocaat François, die de belangen behartigt in een zaak van ouders van vermiste kinderen. De zaak krijgt enorme publieke belangstelling wanneer de vermeende dader ontmaskerd wordt. Dat zet zware druk op de schouders van de advocaat, op wie alle ogen gericht zijn. Als juridische vertegenwoordiger van minderjarige slachtoffers wordt van hem een moreel onberispelijk gedrag verwacht, wat in het verleden niet altijd het geval bleek te zijn.
Zedenaffaire
De film opent met een benauwende scène waarin Astrid met haar auto rijdt. Haar angstige, paniekerige blik in de achteruitkijkspiegel en de verontrustende muziek van Jóhann Jóhannsson op de achtergrond doen vermoeden dat er iets ergs is gebeurd. Dat wordt bevestigd wanneer Astrid even later op het politiebureau aan een verhoor wordt onderworpen. Veel wijzer word je door dat gesprek niet – en dat maakt de film juist zo interessant. Je begrijpt alleen dat Astrid geen rechtstreekse schuld treft, maar dat er in haar omgeving iets ergs is gebeurd. Vervolgens keert de film terug naar het beginpunt waarmee de zaak aan het rollen ging.
Op een dag krijgt Astrid het bezoek van haar getrouwde dochter Caroline, die dreigt een lang verborgen familiegeheim opnieuw aan het licht te brengen als zij niet ‘de waarheid’ vertelt aan haar geadopteerde broer, Raphaël. Het moment kan niet slechter gekozen zijn: François staat als vooraanstaande advocaat midden in de belangstelling van de grootste zedenaffaire van de eeuw die het land in rep en roer brengt. Het oprakelen van een verjaard zedenfeit, waarvoor hij zich inmiddels zou hebben ‘verzorgd’, zou zijn credibiliteit volledig doen verliezen. Het is een risico dat hij niet kan nemen nu hij aan het toppunt van zijn carrière staat en de sensatiepers letterlijk dag en nacht aan zijn voordeur staat.
Verwend burgerzoontje
De familie wordt geen moment van privacy gegund en de minste misstap wordt met argusogen gevolgd. Vooral het onvolwassen gedrag van Raphaël baart de familie grote zorgen: zijn schoolverzuim, zijn braspartijen en vooral zijn weerspannig gedrag als verwend burgerzoontje ontgaan de pers niet. Ook de bijzonder sterke band tussen moeder en zoon helpt niet om de gemoederen te bedaren.
Uiteindelijk moet François een drastische beslissing nemen die zijn familieleden tegen hem in het harnas zal jagen. Vooral Raphaël heeft moeite om de waarheid onder ogen te zien. Ook Astrid moet uiteindelijk partij kiezen: blijft zij haar man door dik en dun verdedigen om de eer van de familie te redden, of gunt zij zichzelf de nodige gemoedsrust door de waarheid te spreken? Maar welke prijs zal zij hiervoor moeten betalen?
De onderdrukte gevoelens van een door het leven beproefde echtgenote en moeder zijn sterk aanwezig in het verbluffende acteerspel van hoofdactrice Emmanuelle Devos. Aan haar zijde herken je een onnavolgbare Daniel Auteuil in de rol van de getormenteerde advocaat. De jonge Brusselse nieuwkomer Matthieu Galoux vult met zijn frisse natuurlijkheid het rijtje perfect aan.
Grimmige familiecocon
Met zijn tiende langspeelfilm op rij tracht filmmaker Joachim Lafosse een beeld te schetsen van het klimaat van onrust dat het land ten tijde van de Dutroux-affaire teisterde. Hij spitst zijn aandacht daarbij toe op één van de nevenaspecten, met name de controverse rond de Luikse advocaat Victor Hissel waarop het personage van François is gebaseerd. Terwijl deze als spreekbuis de belangen van de nabestaanden van jonge slachtoffers behartigde, zou hij zich bezondigen aan het bekijken van pedo-pornografische beelden. Dit onsmakelijke feit vormt de inspiratie voor een film waarbij Lafosse de regietouwtjes strak in handen houdt.
Naast het creëren van een bijzonder grimmige sfeer waarbij net zoals in zijn vorige films als Les intranquilles de familiecocon centraal staat, ontrafelt Lafosse een complex en subtiel verhaal dat als een Griekse tragedie oogt. De intelligente manier waarop hij met mondjesmaat de spanning doet toenemen, spreekt boekdelen over zijn immense vakkundigheid en ervaring.
'Un silence' is vanaf 24 januari 2024 in België te zien. In Nederland staat er voorlopig geen release gepland.
Lees je onze interviews, recensies en artikels graag? Waarom ons niet steunen voor €5, €10, €25 of €50? Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.