Met het knappe koffietafelboek Forever young maakte Hannah Strong een prikkelende ode aan Sofia Coppola, de cineaste van The virgin suicides en Lost in translation die volgens de Britse filmjournaliste jaren verkeerd begrepen werd. ‘Haar films waren niet bedoeld voor hen die ze destijds moesten recenseren.’
‘Toen ik Sofia Coppola ontdekte, kreeg mijn miserie eindelijk betekenis.’ Dat schreef Hannah Strong in 2017 in een van haar eerste artikels voor het immer verrassende Britse filmmagazine Little White Lies. Enkele jaren later was net dat persoonlijke stuk met de klinkende kop What Sofia Coppola’s films taught me about being a teenage girl de reden waarom ze gevraagd werd om een boek te schrijven over de cineaste die al meer dan twee decennia lang de Coppola-naam hoog houdt in Hollywood. Dat ze daar dankzij haar vader Francis – die The godfather en Apocalypse now maakte – met de nodige bagage aan haar carrière kon beginnen, bleek zowel een zegen als een vloek.
'Vandaag wordt er minder eenzijdig naar haar films gekeken, vooral ook omdat filmkritiek iets diverser geworden is.'
‘Sofia Coppola deed zeker aan het begin van haar carrière veel stof opwaaien’, vertelt Hannah Strong. ‘Niet enkel omwille van haar bekende familie, maar ook omwille van hoe ze haar films maakte. Sommigen noemden ze frivool of zelfbewust, anderen geprivilegieerd. Vandaag wordt er gelukkig iets minder eenzijdig naar haar films gekeken, vooral ook omdat filmkritiek iets diverser geworden is. Eind jaren 1990 en begin jaren 2000 begreep immers niet iedereen in welk vakje ze thuishoorde. Haar films werden dan maar als ‘highbrow’ bestempeld, voor geharde cinefielen. Dat publiek had Coppola niet voor ogen.’
Je omschrijft ergens het doel van je boek ook als het geven van ‘critical appraisal from her target audience’.
HANNAH STRONG: Inderdaad. Haar films waren eigenlijk niet bedoeld voor hen die ze destijds moesten recenseren. Ze maakt vooral films voor zichzelf, en bij uitbreiding voor jonge vrouwen. Vanuit dat perspectief werd nog niet vaak naar haar films gekeken. Daarom wilde ik nu graag haar films eens bekijken als een vrouw die gepassioneerd is door cinema en die is opgegroeid met haar films. Voor mij voelde het goed om mijn persoonlijke relatie tot haar werk te analyseren, zonder te vervallen in kritiekloze fandom. Dat is nooit een goede manier om kunst te benaderen.
In Forever young kijk je niet enkel naar Coppola’s filmwerk, maar duik je ook in haar videoclips en reclamewerk. Waarom die brede focus?
STRONG: Omdat ze iemand is die zich niet enkel interesseert in film. De beste cineasten begrijpen dat ze deel uitmaken van een grote cultuur. De beste films overstijgen hun eigen domein om door te dringen in andere cultuuruitingen. Dat is ook zo bij Sofia Coppola, die een enorme invloed heeft op Amerikaanse en Europese popcultuur. Het is fijn om te zien dat iemand uit de belangrijkste filmfamilie ter wereld ook zo’n impact heeft op mode, reclame, kunst, theater en muziek.
'De beste cineasten begrijpen dat ze deel uitmaken van een grote cultuur. De beste films overstijgen hun eigen domein om door te dringen in andere cultuuruitingen.'
Kijk maar hoe ze in Marie Antoinette met mode en moderne muziek speelt. Vandaag kan ik niet meer naar The Strokes luisteren zonder ook aan die kostuumfilm te denken (deze film uit 2006 maakt gebruik van een anachronistische soundtrack, nvdr.). Ik ben trouwens benieuwd wat Sofia zou denken van Bridgerton, toch een kostuumreeks die sterk door Coppola’s film beïnvloed is.
Wat maakt haar zo speciaal?
STRONG: (denkt na) Ze is een goede observator. Ze begrijpt hoe mensen – en dan vooral jongeren – communiceren. Zélfs als ze weinig of niets zeggen. En verder was het voor mij heel belangrijk dat ze, zoals eerder gezegd, deuren opent naar andere kunst, muziek en literatuur. (denkt na) Toen ik opgroeide, keek ik naar Goodfellas en Pulp fiction. Ik hield enorm van deze films. Zij hebben mijn cinefilie enorm gevoed. Maar toen ik The virgin suicides zag, ontdekte ik voor het eerst dat er ook een plaats binnen die cinematraditie was waar ik thuishoorde.
Heeft die vaststelling je schrijven over film beïnvloed?
STRONG: Zeker en vast. Een van de eerste stukken die ik voor Little White Lies schreef was over wat je als tiener kan leren van films. En het belangrijkste leerde ik van horrorfilms, namelijk: dat het oké is om daar een persoonlijke reactie op te hebben en daar met anderen over te praten. Toen ik dan recensies van die films las, voelden die afstandelijk. Alsof ze enkel de feiten objectief wilden vertellen. Ondertussen kan ik wel zeggen dat je onmogelijk objectief kan zijn als filmcriticus. Alles komt terug op jouw eigen ervaringen, interesses, smaken en kennis.
'Ondertussen kan ik wel zeggen dat je onmogelijk objectief kan zijn als filmcriticus. Alles komt terug op jouw eigen ervaringen, interesses, smaken en kennis.'
En bij de films van Coppola voel ik die connectie, omdat er ondanks de grote verschillen tussen mij en haar personages toch veel gelijkenissen zijn. Haar films maakten me ook empathischer, prikkelden me om meer te leren over het leven van anderen. Een film als Somewhere leerde me personagegedreven films appreciëren. In deze film uit 2010 gebeurt eigenlijk niet veel, toch wordt er zoveel verteld over de relatie tussen een vader en zijn dochter. Voor mij is dat de beste film van Sofia Coppola.
Je verdeelt Coppola’s films onder in verschillende thema’s, van ‘Innocence & Violence’ tot ‘Love & Loneliness’. Tot welk thema voelde jij je aanvankelijk het meeste aangetrokken.
STRONG: Liefde en eenzaamheid. Eigenlijk passen al de films van Coppola onder die noemer. Niemand weet eenzaamheid immers zo goed te vangen als Coppola. Zij beschrijft heel mooi wat eenzaamheid is, zonder er veel woorden aan vuil te maken. Haar films hebben ook zelden big speeches. Kijk opnieuw naar Somewhere. Deze film had een screenplay van slechts 70 pagina’s. Dat is kort voor een film van elk budget – groot of klein. Toch is dat drama een van de mooiste voorbeelden van hoe eenzaam de moderne wereld kan zijn voor een jonge man met een kind. Voor hen die eenzaamheid kennen, heeft die film iets iets geruststellends. Ze portretteert eenzaamheid eerlijk, zonder veel melancholie. (denkt na) Natuurlijk zijn haar films melancholisch, maar niet hartverscheurend. Zelfs bij The virgin suicides, toch een film die niet vrolijk eindigt, voel je finaal nog hoop of optimisme. Alsof de Lisbon-zussen op het dramatische einde toch nog een soort van vrijheid hebben verkregen.
'Sofia Coppola: Forever young' (€46) van Hannah Strong en geïllustreerd door Little White Lies verscheen op 26 mei 2022 bij Abrams. Koop of bestel het bij onafhankelijke boekhandels De Drukkery, Passa Porta, Bosch&deJong, De Wase, Brugse Boekhandel, De Reyghere of Cronopio.
Lees je onze interviews, recensies en artikels graag? Waarom ons niet steunen voor €5, €10 of €25? Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.