In Le livre des solutions bekijkt Michel Gondry zichzelf met de nodige zelfspot. De Fransman achter vernuftige vertellingen als Eternal sunshine of the spotless mind maakt er meteen een dubbel eerbetoon van: aan zijn tante en aan z’n medewerkers die hij op de kast joeg.
Waarom duurde het acht jaar voordat Michel Gondry opnieuw een film maakte? Zijn humeur liet het niet toe. Of toch als we Le livre des solutions mogen geloven, een film over de Franse filmregisseur Marc (fantastisch neergezet door Pierre Niney) die zijn eigen film niet kan afwerken. Om deze toch af te werken vlucht hij met zijn ploeg naar het huisje van zijn tante Denise (Françoise Lebrun) in de Cévennes. Eens ter plaatse schiet zijn creativiteit alle kanten uit, en jaagt hij ook zijn medewerkers op de kast. Marc besluit dan Het boek van de oplossingen te schrijven om een uitweg voor zijn problemen te vinden.Â
Voor wie het niet doorheeft: Michel Gondry kijkt in Le livre des solutions nauwelijks verhuld naar zichzelf.
Voor wie het niet doorheeft: Michel Gondry kijkt in Le livre des solutions nauwelijks verhuld naar zichzelf. De komedie is eigenlijk een weergave van hoe zijn stoppen doorsloegen tijdens de postproductie van zijn film L'Écume des jours (2013). Bij het begin van de montage stopte Gondry met het nemen van zijn medicijnen die zijn humeur en obsessies in toom hielden. Hierdoor kregen grootheidswaanzin en schrik vrij spel. Hij was er rotsvast van overtuigd dat alles wat hij deed revolutionair was. Later kreeg hij te horen dat hij bipolair was.Â
Moodswings
Tien jaar later zoomt Gondry met de nodige afstand weer in op die turbulente periode waar chaos en humeurwisselingen zijn relatie met zijn medewerkers onder druk zetten. In Le livre des solutions probeert Marc met het schrijven van het ‘oplossingenboek’ enigszins structuur te brengen in zijn werkmethodiek. Via een systeem van pijltjes en korte quotes herleidt hij de dingen tot hun essentie.Â
Maar of die essentie tot oplossingen leidt? Zijn frenetieke zoektocht begint bij het principe ‘Start je project op en doe wat je wil’. Daar begint hij mee zonder ook maar het minste besef te hebben van hoe hij het gaat uitvoeren (‘Leer al doende’). Wanneer hij ‘niet naar de anderen luisteren’ neerpent, stuurt hij een dirigent met zijn stokje de laan uit en dirigeert een orkest met zijn armen, zijn benen en zijn lichaam alsof hij met een muzikale revolutie bezig is. In zijn laatste hoofdstuk besluit hij dan eindelijk toch maar naar de anderen te luisteren.Â
Dubbele hommage
Nee, werken met een creatieve ziel wier energie alle kanten opgaat is geen pretje. Vraag maar aan zijn medewerkers, die zich ongetwijfeld regelmatig moeten ergeren aan hem – vooral wanneer ze in het midden van elke nacht gewekt worden om zijn ideeën te aanhoren. Gelukkig worden ze nu met de nodige tederheid neergezet. Maar naast een ode aan zijn creatieve partners in crime is Le livre des solutions ook een eerbetoon aan zijn tante Suzette – die in de film tante Denise heet. Zij is Gondry’s grootste fan. In feite is ‘s mans nieuwste film de fictionele versie van L’épine dans le coeur, Gondry’s docu uit 2009 waarin hij zijn familie – en vooral zijn tante – voorstelt.Â
Hoewel Le livre des solutions niet altijd even overtuigend is – soms voelt de film even chaotisch aan als het personage zelf – bestaat zijn sterkte uit de in zelfspot gedrenkte portrettering van een verfoeilijke regisseur die door zijn zwakke kantjes heel menselijk overkomt. Dat neemt niet weg dat je je als kijker soms even hard ergert aan Marc als ‘s mans medewerkers. Het maakt het portret van iemand die zich in zijn verbeelding schuilt om de blik van de buitenwereld te ontvluchten enkel indringender.Â
‘Le livre des solutions’ is vanaf 20 september 2023 in de Belgische bioscopen te zien. In Nederland is Michel Gondry’s nieuwste film vanaf 16 november 2023 te zien.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk. Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.