In Pleasure toont Ninja Thyberg dat de pornowereld verlekkerd is op performers die ‘iets’ voor het eerst on tape doen. Maar in haar debuut, dat te zien is tijdens het pornofilmfestival SMUT, toont de Zweedse dat de tweede keer nog veel spannender kan zijn. ‘Voor mijn kortfilm moest ik nog gissen hoe een pornoset eruit zag, nu stond ik er zelf op een.’
Een jonge vrouw die droomt van een pornocarrière. Dat was de insteek van Pleasure, de kortfilm uit 2013 waarmee Ninja Thyberg achter de schermen bij een pornoshoot kijkt. Maar: ‘Ik wist toen al dat ik er een langspeler over wilde maken’, vertelt de cineaste nadat ze nog snel een Zweedse snus onder haar bovenlip stopt, een handige nicotinefix die gemakkelijker met een mondmasker te combineren is dan een gewone sigaret. ‘Alleen had ik er toen het geld niet voor.’
Terugkijkend vindt Thyberg het trouwens fijn dat ze eerst wat kon proefdraaien met haar kortfilm en daarmee festivals als Cannes en Sundance kon aandoen. De aandacht die Pleasure daar genereerde, zorgde ervoor dat ze enkele dingen scherper begon te zien. ‘In de vele interviews die ik toen gaf, zei ik keer op keer dat ik de echte mensen achter de pornoclichés wilde tonen. Alleen: ik had toen nog nooit iemand uit de seksindustrie ontmoet of op een pornoset gestaan. (lacht) Toen besefte ik dat ik het de tweede keer juist wilde doen. In plaats van achter mijn laptop te fantaseren hoe een shoot eruit zou zien en wat er dan door het hoofd van een actrice zou gaan, wilde ik op onderzoek gaan en met echte pornoacteurs werken.’
Buiten hoofdrolspeelster Sofia Kappel worden al de rollen door echte pornoperformers vertolkt. Hoe beïnvloedde dat je langspeeldebuut?
Ninja Thyberg: ‘Zij zorgden voor authenticiteit. Voor mijn kortfilm moest ik immers gissen hoe een pornoset eruit zag, nu stond ik er zelf op een. Zij gebruiken een bepaald lingo en sommige situaties schatten zij gewoon beter in dan een niet-pornoregisseur. Zo hielpen ze mij om alles accurater te capteren. Door met hen samen te werken, is mijn beeld van hen ook veranderd. Eerst was ik vooringenomen en sceptisch. Ik dacht in de pornscene veel uitbuiting te zien en vrouwen tegen te komen die lijden. Maar eens ik echt tussen hen stond, werd ik milder en loyaler. De seksindustrie bestaat zijn niet enkel uit roofdieren en bad guys. Al zijn ze er wel.’
Wat leerde je toen je met een mildere blik naar de pornowereld keek?
Thyberg: ‘Dat het onze samenleving, en al de problemen waarmee het te kampen heeft, weerspiegelt en uitvergroot. Het gaat niet over wie slecht is of wie goed, maar over ongelijkheid. Over mannen die alles domineren. Over hoe sommigen aan de top staan en anderen onderaan de voedselketen bengelen. Het is een economisch systeem dat wordt aangevuurd door winst, waardoor solidariteit en vriendschappen er snel bij inschieten. Mensen worden echt gepusht om grenzen te verleggen en dingen te doen die ze misschien niet willen, maar die lucratiever zijn. Daarom die fixatie of firsts.’
Welke rol spelen de talrijke bezoekers van pornosites in dat manipulatieve systeem?
Thyberg: ‘De industrie is zijn performers steeds meer als arbeiders gaan beschouwen die de verlangens van zijn klanten dienen. Porno bevredigt heus niet de seksfantasie van de acteurs, maar van hun toeschouwers. Seksvideos zijn vooral gebaseerd op dat waar mensen online naar zoeken. Eigenlijk bepalen zij de porno van morgen, en zeker niet de performers. Zij geloven vaak zelf niet dat de massa van de dingen houdt die zij moeten doen. Dan zeggen ze lachend: “Moeten we dit nog eens doen, echt? Wat is er mis met die mensen!” In hun ogen zijn pornofans pervers.’ (lacht)
'Performers geloven vaak zelf niet dat de massa van de dingen houdt die zij moeten doen.'
Hoewel veel mensen porno kijken, blijft het taboe. Ook in film hing er rond sekswerk en porno vaak een negatief aura. Zie jij dat veranderen?
Thyberg: ‘Er verschuift wel wat, ja. Zo was een term als ‘sekswerker’ ten tijde van mijn kortfilm nog niet in zwang. En dankzij sociale media zijn sekswerkers vandaag beter georganiseerd. Ze krijgen stilaan meer controle – zeker dankzij OnlyFans. Daar kunnen vrouwen zich als veelzijdige mensen tonen, niet louter als oppervlakkige lustobjecten. Maar qua point of view is de grote verandering nog niet voor nu. Porno die inzoomt op de vrouwelijke belevingswereld blijft zeldzaam. Altijd moet je je identificeren met een piemel, zelfs bij lesbische porno.’
Hoe reageerde de cast van pornoperformers op jouw afgewerkte film?
Thyberg: ‘Niet iedereen heeft de film al gezien, maar de reacties vanuit de porno-industrie zijn bijzonder gemengd. Sommigen vinden het heerlijk dat eindelijk hun wereld zoals zij hem ervaren getoond wordt, en anderen zijn geschokt. Meestal zijn dat mannen die iets anders in het scenario hadden gelezen. Zij hadden Pleasure vanuit een mannelijk perspectief benaderd. Het is natuurlijk moeilijk om je iets voor te stellen als je het nooit vanuit een ander standpunt hebt bekeken.’
Heeft Metoo dan hun ogen niet geopend?
Thyberg: ‘Dat heeft voor veel verandering gezorgd, hoor. Zo is de voormalige pornoster Ron Jeremy, die de afgelopen dertig jaar vrouwen mishandelde en verkrachtte, veroordeeld. En er zijn ook sterren gecancelled. Zoiets wordt niet aan de grote klok gehangen. Pornprofessionals zijn zich bewust van het stigma. Daarom is er een ongeschreven regel: geef anderen geen munitie om op de pornowereld te schieten. Iedereen wil zijn community beschermen. Dat is problematisch, zeker omdat er veel problemen aangekaart moeten worden. Maar intern worden er gelukkig wel dingen aangepakt. Het gaat de goede richting uit.’
'Niet iedereen heeft de film al gezien, maar de reacties vanuit de porno-industrie zijn bijzonder gemengd.
Om af te sluiten: Pleasure wordt vaak vergeleken met Showgirls, omdat het ook een blik werpt op de Amerikaanse natte droom. Wat vind jij daarvan?
Thyberg: (lacht) ‘Ik moet bekennen dat ik Paul Verhoevens film nog altijd niet heb gezien. Ik ben er eigenlijk ook niet echt in geïnteresseerd. Ik begrijp wel dat onze films worden vergeleken. Beide volgen hetzelfde banale plot: ster worden in een bepaalde wereld. Maar daar gaat mijn film niet enkel over. Het gaat over de zonden die er begaan worden, over hoe die wereld en iedereen die deze bevolkt wordt geschetst. Ach. Wie weet neem ik er ooit toch eens de tijd voor. Je weet nooit.’
De film is via Picl.be te zien en wordt op zaterdag 23 en zondag 24 april 2022 vertoond tijdens het pornofilmfestival SMUT in De Cinema in Antwerpen.
Lees hier ons interview met Sofia Kappel, de hoofdrolspeelster uit 'Pleasure'. ‘In de porno-industrie heerst een vals gevoel van inspraak.’
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.
Kommentare