Met het sluitstuk van zijn trilogie over de perikelen op de arbeidsmarkt toont de Franse filmmaker Stéphane Brizé nu mededogen voor de manager. Un autre monde is wederom een scherpe karakterstudie met Vincent Lindon als leading man. Brizé legt zo de onmenselijkheid van het systeem bloot.
De camera glijdt voorbij een reeks familiefoto’s waar het geluk van af straalt. Ze tonen het ideale gezin met een echtpaar van middelbare leeftijd en hun opgroeiende kinderen – een dochter en een zoon. Maar schijn bedriegt want al snel ben je getuige van een bikkelharde echtscheidingsstrijd in een advocatenkantoor. De man zit er verslagen bij. Ook de vrouw oogt neerslachtig, terwijl de advocaten elkaar met cijfers en euro’s bestoken om financiële overmacht af te dwingen. Geen van beide partners heeft dit gewild, zo wordt al snel duidelijk. Hoe is het zo ver kunnen komen?
De toon is gezet. Un autre monde grijpt je bij de keel om je niet meer los te laten. Filmmaker Stéphane Brizé probeert een verklaring te vinden voor het sentimenteel debacle dat het koppel doormaakt en doet dat door dieper te graven in het beroepsleven van de man.
Met het laatste luik van zijn sociale filmtrilogie duikt Stéphane Brizé opnieuw in de catacomben van de arbeidswereld en overtreft hij zichzelf.
Philippe Lemesle (de rol van Vincent Lindon) draagt als bedrijfsdirecteur een zware verantwoordelijkheid binnen een industriële groep, zo komen we te weten. Op het ogenblik dat de oorspronkelijke Franse onderneming in Amerikaanse handen kwam, wist hij als geen ander zijn personeel te motiveren. Lemesle ging toen tot het uiterste om een aanvaardbaar compromis te bereiken. Maar nu legt het hoger kader hem opnieuw een zwaar ontslagplan op. Zelf ligt hij niet al te best bij hen, en zijn eigen personeel koestert een diep wantrouwen. Steeds meer voelt hij zich met de rug tegen de muur geduwd.
Sluitstuk van een trilogie
Voor het laatste luik van zijn sociale filmtrilogie – na La loi du marché (2015) en En guerre (2018) – duikt de Franse cineast opnieuw in de catacomben van de arbeidswereld en overtreft hij zichzelf. Doorheen zijn drie films liep reeds een rode draad waarbij hij alle facetten van het sociale drama belichtte. In La loi du marché is dat het dilemma van een langdurig werkloze die als veiligheidsagent in een supermarkt zijn eigen collega’s moet bespioneren. En guerre volgt het traject van een harde syndicalist. Hij verzet zich met alle macht tegen de sluiting van zijn fabriek.
En nu, in Un autre monde, wordt de manipulatie en ondermijning aan de kaak gesteld van een hoger kaderlid, dat stilaan bezwijkt onder de druk en zijn eigen gezin meesleept in de val.
Is het een toeval dat Brizé met zijn film blijft doorhameren op de gevolgen die de globalisering in ons dagelijks leven teweegbrengt? Eén ding is zeker: hij heeft het talent om met schijnbaar weinig woorden en middelen een raderwerk bloot te leggen aan manipulaties en intriges, dat vele mensen vandaag hard treft en hen onherstelbare psychische en fysieke schade toebrengt.
Brizé heeft het talent om met schijnbaar weinig woorden en middelen een raderwerk bloot te leggen aan manipulaties en intriges, dat vele mensen vandaag hard treft.
Brizé maakt de kijker zonder omwegen attent op de gevaren van een inhumaan sociaal-economisch en politiek model. Dat dreigt steeds verder uit de hand te lopen. Nog meer dan in de twee eerdere films brengt hij het menselijke aspect naar de voorgrond.
Met een verwoestende kracht tekent Un autre monde het portret van een integere bedrijfsleider die geconfronteerd wordt met zware morele kwesties, maar ook met hypocrisie, leugens en verraad. Gedwongen moet hij een beslissing nemen voor zijn toekomst en gemoedsrust. Vincent Lindon overtreft zichzelf in deze veeleisende hoofdrol. Of hij nu in werkpak rondloopt of een stropdas draagt, dat verandert niets aan de natuurlijke autoriteit die hij uitstraalt en het absolute respect waarmee hij zijn personage vertolkt.
Ook de acteurs die Lindon omringen, met name Sandrine Kiberlain als zijn echtgenote – ze waren ook naast de set tien jaar lang een koppel – en gewezen journaliste Marie Drucker als zijn meedogenloze supervisor, spelen hun rollen op een feilloze en subtiele manier.
Vernieuwend
Brizé is lang niet de eerste filmmaker die het politiek en sociaal systeem hekelt waarin wij leven – denk maar aan Ken Loach, Mike Leigh, de gebroeders Dardenne en zelfs Chaplin. Toch is Brizé zijn stijl fundamenteel verschillend en zelfs vernieuwend. Hij kiest voor een strak gesloten kader met shots vanuit diverse hoeken, om elke mogelijke glimp op te vangen binnen het verstikkende klimaat waarin de personages al dan niet evolueren.
De boodschap voor het Franse volk bij de nakende presidentsverkiezingen is overduidelijk: laat je niet vangen door de mooipraterij maar denk goed na vooraleer je je stem uitbrengt. In de eindgeneriek zingt de Franse chansonnière Anne Sylvestre over “les gens qui doutent”. Het is door te twijfelen over de keuzes die we in het leven maken, dat we namelijk in het reine kunnen komen met onszelf. Het is een les in nederigheid die niemand zal ontgaan.
'Un autre monde' kwam op 23 februari 2022 in de Belgische bioscopen.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.
Kommentare