In hun gezamenlijk regiedebuut tonen Gina Gammell en Riley Keough de trieste realiteit van een aan haar lot overgelaten reservaat. Met War pony werpen ze interessante vragen op, al is hun antwoord niet bijster vernieuwend.
‘All men are created equal, they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights.’ Met deze gevleugelde woorden deed Thomas Jefferson, de derde president van de Verenigde Staten, op 4 juli 1774 The American Dream het levenslicht zien. Een mythe die Amerikaanse (en daarmee ook wereldwijde) cinefiele hoofden al bijna honderd jaar begeestert. Maar in het laatste filmische decennium is er ook steeds meer ruimte voor tegengas. Films als The Florida project (2017) en Nomadland (2020) vertellen een ander verhaal en tonen de gruwelijke kant van die fabel. War Pony vervoegt dat lijstje van films die The American Dream deconstrueren.
Vaderschapscode
War Pony vertelt twee parallelle verhalen die zich beide afspelen in het Pine Ridge-reservaat in South Dakota. Zandkleurige en olijfgroene landschappen vormen het decor. De huisjes van het reservaat zijn gevuld met krakende radio’s, lege koelkasten en vloekende kinderen. We volgen de jongvolwassen Bill (Jojo Bapteise Whiting) en de twaalfjarige Matho (Ladainian Crazy Thunder) in hun poging zich los te wrikken uit hun kansarme werkelijkheid.
De gemoedelijke cinematografie zorgt ervoor dat het gewicht van de boodschap des te verstikkender aanvoelt.
Bill probeert het hart van een van zijn baby mama’s terug te winnen en zich te emanciperen. Hij lust naar een eigen caravan, meer kinderen en rijkdom. Terwijl Bill zijn droom probeert waar te maken door poedels te fokken, krijgt de kijker in pseudo-documentaire stijl ook het leven van Matho te zien, die zijn vaders drugs verhandelt en zijn vriendjes trakteert op lolly’s en slushies.
Boys will be boys en dat is ook op het Pine Ridge-reservaat niet anders. War Pony doet tot op zekere hoogte een poging mannelijkheid te verkennen. Bill doet zijn uiterste best om de vaderschapscode te kraken en zich te ontdoen van financiële ketenen, terwijl hij poogt te capteren wat ‘man zijn’ voor hem betekent. De twaalfjarige Matho kucht en hapt naar adem wanneer hij een trekje neemt van een joint, om indruk te maken op zijn vader. Hij speelt met zijn vrienden het spelletje dat jongens spelen: ‘wie is de coolste?’.
Mythisch Amerika
Regisseurs Gina Gammell en Riley Keough (kleindochter van niemand minder dan Elvis Presley) brengen de realiteit van het hedendaagse leven in dit Amerikaanse reservaat glansrijk in beeld met zachte tinten, gedempt zonlicht en een incidentele lensflare. De gemoedelijkheid van die cinematografie zorgt ervoor dat het gewicht van de boodschap des te verstikkender aanvoelt. Het mythische Amerika van westerns en roadmovies, wordt gedeconstrueerd tot een trieste realiteit van een aan haar lot overgelaten gemeenschap die bungelt tussen de inheemse Lakota-tradities en de hyperconsumptie van de buitenwereld.
Alle goede voornemens ten spijt, vervallen de personages van War pony in versleten vertoningen van mannelijkheid geboetseerd door armoede.
Zo werpen Gammell en Keough met hun gezamenlijke regiedebuut interessante vragen op die balanceren op de lijn tussen gender en klasse. Waar vinden deze personages hun plek in de wereld? Als man én als Native American. Het project kwam niet toevallig ter wereld op de set van American honey (2016) – Andrea Arnolds intieme roadmovie over een Amerikaanse tiener die in een poging te ontsnappen aan haar penibele thuissituatie Amerika doorkruist – en werd over verschillende jaren uitgewerkt samen met de bewoners van het Pine Ridge-reservaat.
Doelloos
Dat voornemen tot inclusie en authenticiteit klinkt veelbelovend, maar laat in de praktijk een flauwe nasmaak achter. Bill en Matho zijn twee intense personages, die zich niet mogen ontvouwen en altijd hervallen in versleten vertoningen van mannelijkheid geboetseerd door armoede.
Met War Pony stellen de regisseurs belangrijke vragen, maar ze bieden daar niet meteen een verrassend antwoord op. Het voelt vaak alsof we doelloos meerijden met Bill en Matho, op zoek naar toekomstmogelijkheden, bevestiging of een vaderfiguur om naar op te kijken. Verder dan die voorspelbare vragen gaat War Pony niet. Dat maakt van dit debuut een mooie visuele reis, maar dan een zonder heldere bestemming.
‘War pony’ verschijnt op 10 mei 2023 in de Belgische bioscoop. In Nederland is de film vanaf 18 mei 2023 te zien.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk. Schrijf je hier in op onze wekelijkse nieuwsbrief.