Originaliteit heeft geen meerwaarde meer. Is in de filmsector de ideeënarmoede compleet? Het vijfde nummer van ons filmmagazine kijkt naar de heersende herkauwcultuur. Van de neiging van Hollywood om andere culturen uit te wissen tot filmmakers die zelf de remake draaien van hun film. En we spraken met Roland Emmerich, die daar wat van vindt.
‘Vandaag opent originaliteit niet langer deuren’, zo verzucht de Duitse ‘master of disaster’ Roland Emmerich. Zonder het te willen groeide hij met de jaren uit tot de pleitbezorger van originele blockbusters. Hij is de man achter kaskrakers als Independence Day en The day after tomorrow. Een boek of comic verfilming, dat lijkt hem maar niets. ‘Ik wil verhalen vertellen die enkel in het visuele medium tot hun recht komen.’
Beter goed gejat dan slecht bedacht, kun je dan tegenargumenteren. Of is dat toch wat makkelijk? De geschiedenis van visuele kunst kent een traditie van kopiëren. Een schilder die aan de haal gaat met het werk van zijn leermeester, daar kijkt niemand van op. Zelfs een gitarist is het gegund om de solo’s van zijn favoriete muzikant noot voor noot na te spelen. Maar als filmmaker een klassieker afstoffen? Het getuigt van je reinste, meest cynische commercie. Moeten we de cultuur van herkauwen bij films niet anders gaan bekijken?
Originaliteit = verleden tijd?
Er is een shift aan de gang van originaliteit naar intellectuele eigendom. Werelden zoals het Marvel Cinematic Universe zijn een goudmijn voor wie de rechten heeft. Frisse ideeën doen er veel minder toe. Maar de budgetten voor blockbusters zijn de voorbije decennia wel enorm gestegen. Wat is er aan de hand?
Redacteur Sam De Wilde vindt die weerzin tegenover remakes van een erg conservatieve reflex getuigen. ‘Strikt genomen zijn ze het origineelste wat de filmwereld te bieden heeft.’ Daar kijkt filmdocent Anke Brouwers toch anders tegenaan. ‘Dit is geen cinema, maar jell-o. Just add water.’ Beiden argumenteren hun standpunt in een welles-nietes over de zin en onzin van remakes.
Je kan niet wegkijken van de remakes die Vlamingen van Nederlandse films draaien, en ook omgekeerd. Alles is liefde werd Zot van A., de Vlaamse succesfilm Hasta la vista werd in Nederland Adios amigos. Achter schijnbaar kleine aanpassingen schuilen nationale clichés en ideologisch gevaren. Maar de makers denken: waarom nieuwe Vlaamse films draaien als je Nederlandse films kunt recycleren?
Origineel vs. remake
Hoe origineel remakes zijn, weet je pas echt wanneer je ze naast elkaar legt. Dat deden we voor vier klassiekers en hun remake (of het origineel). Het gebeurt immers dat die laatste een grote cultstatus heeft dan het origineel. Vraag maar aan de fans van You’ve got mail, die misschien nog nooit van The shop around the corner hebben gehoord. Of The departed, de Oscarwinnaar die de mosterd haalde bij Infernal affairs, de actiethriller uit Hongkong. Zo legden we nog vier andere films naast elkaar. Maar we keken ook naar Perfetti sconosciuti, de Italiaanse film uit 2016 die op zes jaar tijd zomaar 22 (!) remakes kreeg.
Verder kijken we ook naar filmmakers die eigenhandig een remake van een eigen film draaiden, naar horrorremakes die vooral het origineel willen overtreffen. Casht Hollywood op het cancellen van andere culturen? Waarom is Vincent van Gogh de uitgelezen schilder voor een remake? En hoe zit dat met remakes en reboots die zo graag de originele muziek hergebruiken? Ook op die vragen zocht we het antwoord.
Originele formats
In zijn vaste rubriek licht Thomas Heerma van Voss een onvergetelijke bijrol uit - deze keer: Jacy Farrow in The last picture show, gespeeld door Cybill Shepherd. Robin Broos heeft het in zijn Klankband over de terugkeer van de originele trailermuziek. Columniste en theatermaker Julie Cafmeyer vertelt in De blikopener over de klassieker Cléo de 5 à 7 van Agnès Varda. Filmjournalist Jeroen Struys schreef een ode aan de openingstitels. De eindgeneriek brengt Laurent Durieux onder de aandacht, de Brusselse filmposterartiest wiens werk bij Spielberg en Coppola thuis aan de muur hangt.
Ook spraken we uitgebreid met Fien Troch, de regisseur van Home en Kid. Als dochter van monteur Ludo Troch groeide ze op in de filmwereld. Eerst zou ze actrice worden, tot ze op de set met Isabelle Huppert besefte dat ze toch liever aan de andere kant van de camera staat. ‘De kwetsbaarheid van het acteren was me te groot’, zo biechtte ze op
Ontdek het allemaal zelf in ons vijfde nummer. Pik een exemplaar op bij een van de vele verkooppunten. Of abonneer je en ontvang elk nieuw nummer gewoon thuis. Wie eerdere nummers miste, kan die ook nabestellen (zolang de voorraad strekt).
Werkten mee aan dit nummer:
Kernredactie: Ruben Aerts, Johannes De Breuker, Emma Geets, Fien Meynendonckx, Hanne Schelstraete.
Redacteurs: Katrijn Bekers, Anke Brouwers, Robin Broos, Edouard Cuelenaere, Andreas Ilegems, Sam De Wilde, Robin Kramer, Omar Larabi, Jeroen Struys, Ilse Van Baelen, Filip Van der Elst, Jimmy Van der Velde, Thomas Heerma van Voss en Anneleen van Kuyck.
Illustratoren: Mario Debaene, Jamie Apers, Lisa de Vriese, Zinzi Moons, Studio Knets, Kaat Mondelaers, Ellen Vanhoutte en Jan Willemse.