Een moeder en een zoon worden voor een hartverscheurende keuze gesteld in Son-mother, het langspeeldebuut van de Iraanse documentairemaakster Mahnaz Mohammadi.
Laila werkt op een fabriek en probeert zo goed en zo kwaad mogelijk de eindjes aan elkaar te knopen. Ze heeft een zoon van twaalf, een dochter die nog een kleuter is. De jonge weduwe staat onder zware druk, niet het minst op haar werk, waar de mannen zich afgunstig en machistisch gedragen. Ook zij lijden onder de moeilijke, economische situatie.
Voor haar eerste langspeelfilm kiest de Iraanse documentairemaakster Mahnaz Mohammadi voor een prangend maatschappelijk thema, namelijk het lot van een jonge moeder en haar kroost in het hedendaags Iran.
Laila had opnieuw kunnen trouwen, maar dat zou betekenen dat ze weer een man te gehoorzamen heeft. Dat kan alleen maar erger zijn dan wat ze nu kent. De sympathieke buschauffeur Kazem heeft het weliswaar goed met haar voor en wil haar een thuishaven en toekomst geven. Maar dan enkel als haar puberzoon op eigen benen gaat staan. Hij kan niet aanvaarden dat de jongeman onder hetzelfde dak zou wonen met zijn puberdochter.
Dat deze jongen een bedreiging vormt, voelt onwerkelijk voor Westerlingen. Maar in Iran is het een ongeschreven wet. Een moeilijke keuze dringt zich op voor Laila, die voor Amir verstrekkende gevolgen zal hebben.
Huichelarij
Son-mother is een harde weergave van het hedendaagse Iran, dat gebukt gaat onder een diep ingewortelde traditionele cultuur van huichelarij. Maar het is ook een uiterst subtiel en prachtig verfilmd portret van twee individu’s, een moeder en haar zoon, die voor onmenselijke keuzes worden gesteld. De uitzichtloze positie van vrouwen, en weduwen in het bijzonder, is in elk beeld voelbaar.
Son-mother is een harde weergave van het hedendaagse Iran, dat gebukt gaat onder een diep ingewortelde traditionele cultuur van huichelarij.
Laila’s intenties om de draad van haar leven weer op te nemen, zijn moedig. Ze wil haar kinderen alle kansen geven om een menswaardig leven op te bouwen, maar ze wordt gedwarsboomd. Schrijnend zijn de roddels en pesterijen waar ze steeds meer het mikpunt van wordt.
Het zijn zeker niet alleen de mannen die in dit verhaal de schuld dragen. Vrouwen gaan evenmin vrijuit. Door hun gebrek aan eerlijkheid, moed en solidariteit gaat de maatschappij er niet meer op vooruit. Treffend is het personage van de oudere buurvrouw Bibi, die als een soort ‘objectieve’ raadgeefster een zeer dubieuze invloed zal uitoefenen op de moegestreden Laila.
Allerzwaksten
De Iraanse cinema is nauw verstrengeld met het doen en laten van haar bevolking. Voor de allerzwaksten namen filmmakers het al vaker op, en dat heeft al meermaals zijn tol geëist. Toch steekt hun strijdlust telkens weer de kop op. Het is geen toeval dat zowel regisseur Mahnaz Mohammadi als haar scenarist Mohammad Rasoulof (die in 2020 als filmmaker de Gouden Beer won voor There is no evil), overtuigde activisten die al meermaals van hun vrijheid werden beroofd, net elkaar hebben versterkt in hun gevecht om de waarheid aan het licht te blijven brengen.
Son-mother gaat over de man-vrouwverhouding die sinds de Iraanse revolutie steeds meer uit balans raakte.
Son-mother gaat over de man-vrouwverhouding die sinds de Iraanse revolutie steeds meer uit balans raakte. Ooit was het anders. Waar heeft het dan gefaald? Het leven wordt er al jaren gecontroleerd - lees: gefnuikt - door het machtsmisbruik van een verziekte overheid. Het Iraanse volk mag dan beter verdienen, tegelijk draagt iedereen verantwoordelijkheid. ‘We zijn onze eigen onderdrukker’, zei de regisseuse in gesprek met de Filmkrant.
Iraanse filmmakers werpen zich op als de kritische getuige van de schrijnende situatie waarin de bevolking al jaren moet zien te overleven. Het regime is verstikkend, de onverdraagzaamheid absoluut. Maar dankzij filmmakers die niet zwijgen en het voortouw nemen, groeit de bewustwording. Hun verzet is noodzakelijk voor een gezonde democratie en een man-vrouwverhouding in balans.
'Son-mother' speelt vanaf 6 oktober in de Belgische bioscopen.
Genoten van dit artikel? Neem een jaarabonnement op Humbug en ontvang elk kwartaal een oogstrelend magazine in je bus. Zo maak je meteen ook onafhankelijke filmjournalistiek mogelijk.